Layla (another Immortal Beloved)

                                        

Ιδανικός ένοχος, ανεπίδεκτος ηγεμόνας

Του Γιάννη Βούλγαρη

Η κρίση της ευρωζώνης παίχτηκε πάλι σαν ταγκό ενός νέου «ιδανικού ένοχου» και του συνήθους ανεπίδεκτου ηγεμόνα. Η Κύπρος προσφερόταν άνετα για τον ρόλο του «ιδανικού ενόχου» (ο όρος του γνωστού οικονομολόγου Πιζανί-Φερί είχε χρησιμοποιηθεί παλαιότερα για την Ελλάδα). Τραπεζικός τομέας υπερμεγέθης και υπό χρεοκοπία. Φορολογικός παράδεισος αλλά επίσης «πλυντήριο», κυρίως ρώσων ολιγαρχών και μαφιόζων. Ενα σύστημα εξουσίας γεννημένο και διαπλεγμένο με τις ανωτέρω παθογένειες. Μια λαθεμένη, μικρομέγαλη και αλαζονική αντίληψη για τη γεωπολιτική τής περιοχής, που αναπαράγει τα λάθη του παρελθόντος παρότι τα είχε πληρώσει ακριβά. Μια πολιτική ηγεσία, μνημείο πολιτικαντισμού, ανεπάρκειας και εθνικής ανευθυνότητας, άφησε τα πράγματα να κυλήσουν ως το χείλος του γκρεμού, πετώντας την «καυτή πατάτα» στον επόμενο. Ειρωνεία της Ιστορίας, ήταν ο πρώτος «κομμουνιστής πρόεδρος» της Κύπρου.

Εφτασαν αυτά για να προκαλέσουν την αντίδραση των Γερμανών και των «Βορείων». Ομως και οι «Νότιοι» αποστασιοποιήθηκαν, αρνούμενοι να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους στην «κυπριακή περίπτωση». Οταν λοιπόν η Κύπρος χρειάστηκε τη χρηματοδοτική στήριξη, το πρίσμα υπό το οποίο θα την αντιμετώπιζαν ήταν ήδη δεδομένο. Οχι μόνο στο επίπεδο των ελίτ αλλά και της κοινής γνώμης. Η εθνικολαϊκιστική δημαγωγία, που έχει αναγορευθεί πλέον σε φονικό όπλο του ενός λαού της Ευρώπης εναντίον του άλλου, ολοκλήρωσε το έργο. Ομως, κι έτσι να είχαν τα πράγματα, η Κύπρος δεν έπαυε να αποτελεί ασήμαντο μέγεθος για την ευρωπαϊκή οικονομία, όπως ασήμαντο ήταν και το «πακέτο διάσωσης» των 17 δισ. ευρώ. Μια αποφασιστική αλλά διακριτική, «χαμηλόφωνη» και χρονικά ανετότερη διαχείριση της κρίσης θα ήταν οικονομικά αποτελεσματικότερη και κοινωνικά ανεκτότερη.

Εδώ όμως παρεμβαίνει ο μόνιμος παρτενέρ της κρίσης της ευρωζώνης. Η Γερμανία, ως ανεπίδεκτος ηγεμόνας. Δηλαδή, ως η ισχυρή χώρα που, αντί να οδηγεί τη διαδικασία ενοποίησης με όρους σύγκλισης και συναίνεσης, επιβάλλει τον «κανόνα» με τρόπο που πολώνει και κατακερματίζει, θέτοντας σε δοκιμασία το ίδιο το ευρωπαϊκό σχέδιο. Ασφαλώς παίζει ρόλο η συγκυρία των επικείμενων εκλογών. Κατανοητή είναι επίσης η από την αρχή της κρίσης επιδίωξη της Γερμανίας να αποφύγει την άμετρη και απροϋπόθετη χρηματοδότηση των δημοσιονομικών αναγκών των «Νοτίων».

 

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο όμως η Γερμανία επιδιώκει να επιβάλει τη δική της απάντηση στο κεντρικό πρόβλημα της ευρωζώνης. Για να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση χρειάζεται να συγκλίνουν σε έναν νέο «κοινό παρονομαστή» τα διαφορετικά «μοντέλα καπιταλισμού», τα διαφορετικά «εθνικά συστήματα» των χωρών-μελών. Οι χώρες ασφαλώς δεν μπορούν να γίνουν όμοιες, αλλά το εύρος των διαφορών πρέπει να μικρύνει. Υπ' αυτή την έννοια, η διαδικασία ενοποίησης ταυτίζεται με τη «μεταρρύθμιση υπό εξωτερική πίεση» των θεσμικών-οικονομικών δομών των χωρών-μελών. Μάλιστα, για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες οι αλλαγές είναι περισσότερο επιτακτικές και θα συνέβαιναν έτσι κι αλλιώς εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης.

Το πρόβλημα είναι άκρως υπαρκτό, αλλά η απάντηση της Γερμανίας (και των συμμάχων της) δεν είναι ούτε ρεαλιστική ούτε εφικτή. Απλούστατα, γιατί αντιλαμβάνεται τον εαυτό της ως τον «κανόνα» βάσει του οποίου θα μορφοποιηθεί η Ευρώπη, ενώ στην πραγματικότητα συνιστά η ίδια μια «εξαίρεση». Εξαίρεση που χαρίζει οικονομική και θεσμική ισχύ στην Ευρώπη, αλλά την ίδια στιγμή την υπονομεύει στο μέτρο που αυτοπροβάλλεται ως «κανόνας». Η γερμανική θεώρηση δεν καθορίζεται από μεγαλεπήβολες γεωπολιτικές στοχεύσεις και φιλοδοξίες, είτε παγκόσμιες είτε στη Μέση Ανατολή. Καθορίζεται από το ιδιαίτερο «μοντέλο καπιταλισμού» που έχει δομήσει εδώ και χρόνια. Μια οικονομία με έφεση στη μοντέρνα βιομηχανία και στις εξαγωγές, ένα θεσμικό-κοινωνικό σύστημα που έχει οργανωθεί ώστε να υπηρετεί αυτή τη ροπή. Το γεγονός έχει μια θετική όψη. Σε αντίθεση με το αγγλοσαξονικό μοντέλο καπιταλισμού, η Γερμανία είναι πιο επιφυλακτική στην επιβολή του χρηματοπιστωτικού τομέα πάνω στην «παραγωγή».

Από την άλλη, όμως, ούτε η Ευρώπη μπορεί να συγκλίνει, όταν η κυρίαρχη οικονομία της λειτουργεί μονίμως ως μοντέλο export-led, ούτε η παγκόσμια οικονομία μπορεί να βρει σταθερότερη ισορροπία αν το υπό διαμόρφωση «ευρωπαϊκό μοντέλο» είναι δομικά προσανατολισμένο στις εξαγωγές, κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του γερμανικού. Κοντολογίς, η προοπτική μιας γερμανικής Ευρώπης δεν είναι ρεαλιστική. Πρώτον, γιατί η Γερμανία δεν έχει τη δύναμη να επιβληθεί ως καταπιεστικός «εξωτερικός αναμορφωτής» σε έθνη-κράτη με ισχυρή ταυτότητα και συνοχή. Οι εταίροι της ευρωζώνης μπορούν να υποστούν το κόστος των μετασχηματισμών στο όνομα της Ευρώπης, όχι της Γερμανίας. Δεύτερον, γιατί ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα στο οποίο η Κίνα και η Γερμανία/Ευρώπη παράγουν πλεονάσματα για να καταναλώνουν οι ελλειμματικές ΗΠΑ είναι εγγενώς ασταθές. Η συνέχιση αυτής της δυναμικής θα προκαλέσει σύντομα νέα κρίση, με επίκεντρο και πάλι τις ΗΠΑ. Ο κόσμος χρειάζεται μια πιο έξυπνη παγκοσμιοποίηση, ένα Breton Woods 2, με ρυθμιστικούς μηχανισμούς που θα αποτρέπουν καταστάσεις όπου κάποιες από τις μεγάλες οικονομίες θα είναι μόνιμα πλεονασματικές και άλλες μόνιμα ελλειμματικές. 

 

Αυτό είναι και το κατάλληλο πλαίσιο ώστε η Γερμανία να ανταποκριθεί στον ηγεμονικό ρόλο που της αναλογεί στην Ευρώπη προς όφελος της συνολικής διαδικασίας ενοποίησης. Διαφορετικά θα τροφοδοτεί τους ευρωσκεπτικιστές λαϊκιστές κάθε χρώματος και τον «αντιγερμανισμό» σαν τον νέο εθνικισμό των ηλιθίων, για να παραφράσουμε τη διάσημη ρήση. Κατά τούτο, οι εθνικές κρίσεις της ευρωζώνης, οι αντιφάσεις της Γερμανίας ως προς τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ο χαρακτήρας της παγκοσμιοποίησης, συμπλέκονται αξεδιάλυτα.

Η περιπέτεια της Κύπρου συμπύκνωσε μέσα σε μία εβδομάδα τα πολιτικά διδάγματα που θα έπρεπε να είχε βγάλει η Ελλάδα εδώ και πέντε χρόνια, από το ξέσπασμα της κρίσης. Κατ' αρχάς, έκανε απτή την τεράστια διαφορά μεταξύ της επώδυνης λύσης (δανειακή σύμβαση, Μνημόνια) και της καταστροφής (χρεοκοπία). Εδειξε πόσο κίβδηλα είναι επιχειρήματα του τύπου «έτσι και αλλιώς έχουμε χρεοκοπήσει» ή «τι άλλο έχουμε να χάσουμε». Σήμερα ξέρουμε ότι με την χρεοκοπία και το τραπεζικό σύστημα δεν παίζεις. Από την άλλη, εύλογο είναι να ενισχυθούν οι φωνές υπέρ της δραχμής κερδίζοντας έδαφος έναντι της δημαγωγίας περί «επαναδιαπραγμάτευσης», «ηρωικών μονομερών ενεργειών», «όχι στην τρόικα - ναι στο ευρώ». Απόψεις που υπονομεύτηκαν ευθέως από την κυπριακή εμπειρία. Η εσωτερική ένταση που διαπερνά τον ΣΥΡΙΖΑ είναι κατανοητή. Ο επικοινωνιακός ακτιβισμός του κ. Τσίπρα και οι αριστεροδεξιές καντρίλιες δεν φτάνουν να σκεπάσουν τα χάσματα μεταξύ της (υποτιθέμενης) επιλογής υπέρ του ευρώ, της κάθετης αντιμνημονιακής ρητορείας και του κομματικού προγράμματος που παραπέμπει σε αποχώρηση από την ΕΕ. Από την άλλη μεριά, βγαίνει ενισχυμένη η νομιμοποίηση της τρικομματικής κυβέρνησης ως επιλογή εθνικής ευθύνης και συνεργατικής διαχείρισης της κρίσης στο πλαίσιο της ευρωζώνης. Αλλωστε, πόσο πειστικό είναι να κατηγορούνται η ΔΗΜΑΡ και το ΠΑΣΟΚ για τη συνεργασία με τη ΝΔ, όταν συμπήγνυται αντιπολιτευτικό «μέτωπο» ΣΥΡΙΖΑ - Καμμένου, και λίγο δεξιότερα ο χρυσαυγίτης κ. Παππάς υποκύπτει στην ακράτειά του;

ΝΕΑ 30/3/2013

Γιατί ο κόσμος χρειάζεται απερίσκεπτους τραπεζίτες

Η κοινή λογική υποστηρίζει ότι η οικονομική κρίση που προήλθε από τις ΗΠΑ αποδεικνύει ότι το αγγλοσαξονικό οικονομικό μοντέλο είναι πάρα πολύ επικίνδυνο και πολύ βαθιά προβληματικό ώστε να διδάξει οτιδήποτε χρήσιμο στον υπόλοιπο κόσμο. Αν ήταν καλό, εξάλλου, πώς θα μπορούσαν να είχαν υποστεί σχεδόν θεαματική κατάρρευση τα τραπεζικά συστήματα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου;

Αλλά το κύρος του αγγλοσαξονικού χρηματοπιστωτικού συστήματος αυξήθηκε στη δεκαετία του 1990, τουλάχιστον εν μέρει, επειδή το αντίπαλο δέος φαίνεται να είχε αποτύχει τόσο θεαματικά στη χώρα που θεωρείται ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του.

Στη δεκαετία του 1980 οι ιαπωνικές τράπεζες χρηματοδότησαν μία από τις μεγαλύτερες φούσκες μετοχών και ακινήτων όλων των εποχών. Η απερίσκεπτη επένδυση τους ίσως παρομοιάζεται μόνο με τις πρόσφατες δαπάνες στην Κίνα (της οποίας οι τράπεζες, παρεμπιπτόντως, έχουν ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά με αυτές της Ιαπωνίας).

Πρέπει άραγε να αποτύχουν όλα τα χρηματοπιστωτικά συστήματα; Ο Hyman Minsky, ένας από τους πιο λαμπρούς - αν και υποτιμημένους - οικονομολόγους, του 20ού αιώνα υποστήριξε ότι δεν είναι δυνατόν να σχεδιαστεί ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα ανθεκτικό στις κρίσεις. Οι τράπεζες δρουν ως μεσάζοντες μεταξύ αποταμιευτών, οι οποίοι εκτιμούν τη σταθερότητα πάνω απ'όλα, και δανειοληπτών, οι οποίοι συνήθως τείνουν να αναλαμβάνουν κινδύνους με τα δάνειά τους. Η ιστορία δείχνει ότι είχε δίκιο. Καμία αναπτυσσόμενη οικονομία δεν έχει να επιδείξει ένα σταθερό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Στην πραγματικότητα, η μακροπρόθεσμη δημιουργία πλούτου περιέρχεται πλέον σε κοινωνίες, στις οποίες το χρηματοπιστωτικό σύστημα δίνει πιο πρόθυμα κεφάλαια σε επιχειρηματίες. Αλλά όσο περισσότερο ένα οικονομικό σύστημα είναι πρόθυμο να χρηματοδοτήσει νέες 'επικίνδυνες' επιχειρήσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα αστάθειας του τραπεζικού τομέα.

Αυτό, ίσως, είναι ο λόγος που το σύστημα που επέφερε την κρίση του 2008, χρηματοδότησε επίσης τις επαναστάσεις στο χώρο των υπολογιστών και του διαδικτύου. Ο Βέλγος ιστορικός Raymond de Roover εξήγησε ότι, κατά τον 19ο αιώνα, «η απερίσκεπτη τραπεζική, ενώ προκαλεί πολλές ζημιές στους πιστωτές, επιτάχυνε την οικονομική ανάπτυξη των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ ένα σταθερό τραπεζικό σύστημα μπορεί να είχε καθυστερήσει την οικονομική ανάπτυξη του Καναδά.»

My Way (or the Highway)

                         

                               
                          Frank Sinatra (My Way)

 And now, the end is here
And so I face the final curtain
My friend, I'll say it clear
I'll state my case, of which I'm certain
I've lived a life that's full
I traveled each and ev'ry highway
And more, much more than this, I did it my way

Regrets, I've had a few
But then again, too few to mention
I did what I had to do and saw it through without exemption
I planned each charted course, each careful step along the byway
And more, much more than this, I did it my way

Yes, there were times, I'm sure you knew
When I bit off more than I could chew
But through it all, when there was doubt
I ate it up and spit it out
I faced it all and I stood tall and did it my way

I've loved, I've laughed and cried
I've had my fill, my share of losing
And now, as tears subside, I find it all so amusing
To think I did all that
And may I say, not in a shy way,
"Oh, no, oh, no, not me, I did it my way"

For what is a man, what has he got?
If not himself, then he has naught
To say the things he truly feels and not the words of one who kneels
The record shows I took the blows and did it my way!

Yes, it was my way                  

Νύχτα

                  

                                    

                         Νύχτα μαγικιά  -Μίκης Θεοδωράκης -Βασίλης Σαλέας

Beethoven The Immortal Beloved

Σαν σήμερα 26/3/1827 πεθαίνει ο Ludwig van Beethoven.

Κανονικά για μια τέτοια προσωπικότητα της μουσικής, φόρος τιμής αποδίδεται με μουσική. Δεδομένου όμως ότι πολλές φορές φορές έχω αναρτήσει στο ιστολόγιο αυτό δική του μουσική (και φυσικά θα το ξανακάνω) ας αφήσουμε να μιλήσει ο ίδιος με λέξεις και όχι με νότες.
 Παραθέτω παρακάτω δυο κείμενά του , που βρέθηκαν μετά θάνατον από τα περίφημα "Γράμματα στην Αθάνατη Αγαπημένη" (Letters to Immortal Beloved), γραμμένα το καλοκαίρι του 1812.Τα παραθέτω από τα αγγλικά (δεν μπόρεσα να τα βρω μεταφρασμένα στα ελληνικά και δεν τολμώ να το αποπειραθώ να τα μεταφράσω εγώ).

July 6, in the morning
      My angel, my all, my very self - Only a few words today and at that with pencil (with yours) - Not till tomorrow will my lodgings be definitely determined upon - what a useless waste of time - Why this deep sorrow when necessity speaks - can our love endure except through sacrifices, through not demanding everything from one another; can you change the fact that you are not wholly mine, I not wholly thine - Oh God, look out into the beauties of nature and comfort your heart with that which must be - Love demands everything and that very justly - thus it is to me with you, and to your with me. But you forget so easily that I must live for me and for you; if we were wholly united you would feel the pain of it as little as I - My journey was a fearful one; I did not reach here until 4 o'clock yesterday morning. Lacking horses the post-coach chose another route, but what an awful one; at the stage before the last I was warned not to travel at night; I was made fearful of a forest, but that only made me the more eager - and I was wrong. The coach must needs break down on the wretched road, a bottomless mud road. Without such postilions as I had with me I should have remained stuck in the road. Esterhazy, traveling the usual road here, had the same fate with eight horses that I had with four - Yet I got some pleasure out of it, as I always do when I successfully overcome difficulties - Now a quick change to things internal from things external. We shall surely see each other soon; moreover, today I cannot share with you the thoughts I have had during these last few days touching my own life - If our hearts were always close together, I would have none of these. My heart is full of so many things to say to you - ah - there are moments when I feel that speech amounts to nothing at all - Cheer up - remain my true, my only treasure, my all as I am yours. The gods must send us the rest, what for us must and shall be -
Your faithful LUDWIG 

Good morning, on July 7
      Though still in bed, my thoughts go out to you, my Immortal Beloved, now and then joyfully, then sadly, waiting to learn whether or not fate will hear us - I can live only wholly with you or not at all - Yes, I am resolved to wander so long away from you until I can fly to your arms and say that I am really at home with you, and can send my soul enwrapped in you into the land of spirits - Yes, unhappily it must be so - You will be the more contained since you know my fidelity to you. No one else can ever possess my heart - never - never - Oh God, why must one be parted from one whom one so loves. And yet my life in V is now a wretched life - Your love makes me at once the happiest and the unhappiest of men - At my age I nedd a steady, quiet life - can that be so in our connection? My angel, I have just been told that the mailcoach goes every day - therefore I must close at once so that you may receive the letter at once - Be calm, only by a clam consideration of our existence can we achieve our purpose to live together - Be calm - love me - today - yesterday - what tearful longings for you - you - you - my life - my all - farewell. Oh continue to love me - never misjudge the most faithful heart of your beloved.
ever thine
ever mine
ever ours 

                              poster από την ταινία του Gary Oldman (1994)

Επίσης θα συνιστούσα την ανάγνωση της "διαθήκης " του   ("Διαθήκη του Χάιλιγκενσταντ") , επιστολή που έγραψε στα αδέλφια του τον Οκτώβριο του 1802, εδώ 

Life is what happens to you While you're busy making other plans (John Lennon)

                                     
                    Το δίχτυ  - Σταύρος Ξαρχάκος -Νίκος Γκάτσος

                      

Η Ανάγκη

Δύσκολες ώρες για την Κύπρο, δύσκολες ώρες για την Ευρώπη (ή ότι απέμεινε ακόμα από αυτό που γνωρίζαμε ως Ευρώπη). Η τραγωδία καιροφυλακτεί στη γωνία, και χαμογελάει καθώς παρακολουθεί ανθρώπους, '"επαΐοντες" και μη, να σχολιάζουν, να συμβουλεύουν , να επιχαίρουν και να αποδοκιμάζουν. Συχνότατα χωρίς κατανόηση της μεγάλης εικόνας, χωρίς πραγματική σχέση με τους πρωταγωνιστές φανερούς και κρυφούς.
Ακόμα πιο συχνά με λογική φιλάθλου-οπαδού στο γήπεδο, που έχει ταυτιστεί με τους καλούς ήρωες απέναντι στους κακούς αντιπάλους, σαν υποκατάστατο της δικής του μίζερης καθημερινότητας. Που αναζητά στην επιτυχία του "δικού"του και στην κακοτοπιά του "αντιπάλου ", αυτό που ο ίδιος δεν μπορεί να πετύχει γιατί δεν παίζει , απλά παρακολουθεί. Που στο τέλος θα πανηγυρίσει για λίγο την πρόσκαιρη νίκη ή θα σκάσει για την επίσης πρόσκαιρη ήττα, αλλά η πικρή γεύση στο τέλος θα είναι σχεδόν η ίδια. Και που αν το αίμα βράζει και λίγο, θα τα σπάσει όλα είτε κερδίσει είτε χάσει.Και μετά θα γυρίσει πίσω στην μικροκαθημερινότητά του.Εκεί όπου οι ταυτίσεις στο φαντασιακό του δεν παίζουν και πολύ ρόλο , αλλά η μεγάλη Θεά, η κινητήρια δύναμη των πάντων.Η Ανάγκη.
 
Δεν πρόκειται , ούτε να πανηγυρίσω, ούτε να συμβουλέψω , ούτε να προβλέψω. Περισυλλογή χρειάζεται μόνο.Και προσπάθεια να καταλάβουμε τι γίνεται, όσο μπορεί ο καθείς με τα όπλα του.
Και να θυμόμαστε πάντα τους στίχους, για τη μοίρα του καθενός όταν βρεθεί στην ανάγκη

                     
Με τα ρούχα αιματωμένα
ξέρω ότι έβγαινες κρυφά
να γυρεύεις εις τα ξένα
άλλα χέρια δυνατά.

Μοναχή το δρόμο επήρες,
εξανάλθες μοναχή·
δεν είν' εύκολες οι θύρες
εάν η χρεία τες κουρταλεί.

'Αλλος σου έκλαψε εις τα στήθια,
αλλ' ανάσαση καμμιά·
άλλος σου έταξε βοήθεια
και σε γέλασε φρικτά.

΄Αλλοι, οϊμέ, στη συμφορά σου
οπού εχαίροντο πολύ,
«σύρε νά 'βρεις τα παιδιά σου,
σύρε», έλεγαν οι σκληροί.

Διονύσιος Σολωμός -"Ύμνος εις την Ελευθερία"

Υψηλές τιμές εντροπίας

                             
                             Η Αλήθεια

                                
                              
                              Στίχοι- Μουσική: Βαγγέλης Κορακάκης
                             Τραγούδι: Γιώτα Νέγκα

Κούρεμα καταθέσεων: Νέα φάση στην ευρωπαϊκή κρίση

του Γ. Παπανικολάου

Οχι η Κύπρος δεν είναι συνηθισμένη περίπτωση.
Το τεράστιο μέγεθος του τραπεζικού τομέα της σε σχέση με την οικονομία της χώρας, αλλά και οι πολλαπλάσιες σε ποσό καταθέσεις, σε σχέση με το μέγεθος του ΑΕΠ της, (σε σχέση είτε με την Ελλάδα είτε με άλλες ευρωπαϊκές χώρες) ήταν τα στοιχεία που έδωσαν το έναυσμα για να γίνει το... πρωτοφανές.
«Κούρεμα» σε τραπεζικούς καταθέτες της Ευρώπης, με παρούσα την κρατική εγγύηση των 100.000 ευρώ. Διότι για να λέμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη, αυτή η δήθεν «έκτακτη εισφορά» δεν είναι παρά ένα κούρεμα έως 10% σε κάθε καταθέτη της Κύπρου.
Αναμφίβολα πολύ μεγάλο ρόλό σε αυτή την απόφαση έπαιξε η Γερμανία, που οδεύει σε εκλογές. Η αντίληψη πως «Γερμανοί φορολογούμενοι δεν μπορεί να πληρώσουν για να διασώσουν χρήματα Ρώσοι ολιγάρχες» κυριάρχησε στο παρασκήνιο και μπλόκαρε απο νωρίς την πιθανότητα επίλυσης του προβλήματος μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού ESM.
 

Οι Κύπριοι καταθέτες αποτελούν λοιπόν κατα μία έννοια, παράπλευρη απώλεια.
Οι επιπτώσεις όμως είναι πολύ ευρύτερες.
To έμμεσο μήνυμα που περνάει στην διεθνή κοινή γνώμη δεν έχει να κάνει μόνο με την αναμφίβολη «τιμωρία» της Κύπρου, επειδή είχε χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές κι επειδή πέτυχε να γίνει διεθνές κέντρο διακίνησης ρωσικού χρήματος.

Το «άσυλο» της τραπεζικής κατάθεσης παραβιάστηκε για όλους. Κι αυτό το μήνυμα είναι ίσως πολύ πιο ηχηρό, διότι:

-Αφήνει πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο επανάληψης του φαινομένου όταν και αν το απαιτήσουν οι περιστάσεις, ενδεχομένως με τελείως διαφορετικές συνθήκες απο αυτές της Κύπρου. Αυτό το διάστημα δεν υπάρχει κανένας απολύτως φόβος για τους καταθέτες των ελληνικών τραπεζών. Ποιος όμως μπορεί πλέον να εγυηθεί απόλυτα το μέλλον, εαν η κατάσταση χειροτερεύσει;

Ετσι ακριβώς επανέρχονται στο προσκήνιο τα τραπεζικά «θέλγητρα» των ισχυρών χωρών της Βόρειας Ευρώπης, ή και της Ελβετίας, έναντι των εύπορων καταθετών της Νότιας Ευρώπης.
Ιδίως όταν στο πλαίσιο αυτής της απόφασης μπλοκαρίστηκαν «δι ολίγον» οι ηλεκτρονικές συναλλαγές στην Κύπρο, κι έκλεισαν οι πόρτες των Συνεργατικών Τραπεζών που λειτουργούν και τα Σάββατα.
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πιθανότητα υποβολής περιορισμών στην έξοδο κεφαλαίων απο την Κύπρο (μένει να δούμε τι θα γίνει απο Τρίτη) ανοίγει τους ασκούς του αιόλου.
Και υπενθυμίζει τις πληροφορίες ότι το άλλοτε άτεγκτο σε τέτοια θέματα Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ήδη απο το Δεκέμβριο έχει αφήσει να εννοηθεί, μέσω μιας «μελέτης», ότι θεωρεί θεμιτή την επιβολή έκτακτων περιορισμών στην ελέυθερη διακίνηση κεφαλαίων, εφόσον το δικαιολογούν οι περιστάσεις, αρκεί να πρόκειται για προσωρινό μέτρο.

Προφανώς η υπόθεση αυτή έχει και μεγάλες πολιτικές συνέπειες. Κι όχι μόνον στην Κύπρο, όπου φαίνεται ήδη να αποκτούν υπόσταση ιδέες περί εξόδου απο το ευρώ.
Η αίσθηση ότι ένα μικρό και μάλλον εύπορο κράτος «τσαλακώνεται» παντοιοτρόπως από τους ισχυρούς ευρωπαίους... εταίρους του, αποπνέεται δυστυχώς πολύ έντονα απο την τροπή που έλαβε το σχέδιο «διάσωσης» της Κύπρου.
Οι δικαιολογίες που έχουν προβληθεί στο διεθνή Τύπο περι «ξεπλύματος χρήματος» και συνθηκών φορολογικού παραδείσου, βρίσκουν πολύ εύκολα αντίλογο σε περιπτώσεις όπως αυτή της Ελβετίας ή του Λουξεμβούργου.
Γι αυτό και δεν γίνονται πιστευτές, τουλάχιστον απο εκείνο το τμήμα της κοινής γνώμης, που γνωρίζει «πως λειτουργεί το σύστημα».

Το χειρότερο όμως είναι ότι εμπεδώνεται στην κοινή γνωμη του Νότου, η άποψη ότι ο σκληρός πυρήνας του Βορρά προστατεύει τα συμφέροντα του με τρόπο άτεγκτο, λησμονώντας τώρα όλα τα ωφέλη που απεκόμισε τα προηγούμενα χρόνια απο το ενιαίο νομισμα και την ενιαία αγορά.
Στο βαθμό που υπάρχουν Δημοκρατίες στην Ευρώπη, αυτή η αίσθηση υποταγής και καθορισμού της μοίρας ολόκληρων Εθνών με διαδικασίες που εμφανίζονται να είναι συλλογικές, στην πράξη όμως έχουν κυριαρχηθεί απο συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια.

Παρά το γεγονός ότι από οικονομικής απόψεως το πρόγραμμα διάσωσης της Κύπρου έχει μια λογική, (καθώς με το κούρεμα των καταθετών «βγαίνουν τα νούμερα» του προγράμματος), στην ουσία κλιμακώνει την κρίση στην Ευρωπαική Ένωση και την Ευρωζώνη.
Κι αν την προσεχή Τρίτη υπάρξει απόπειρα μαζικής εξόδου κεφαλαίων απο την Κύπρο, η κλιμάκωση απλώς θα έχει επιταχυνθεί.

Προσωπικά αναμένω ότι η Ευρώπη θα περάσει με κατεπείγουσες διαδικασίες νομοθεσία που θα προστατεύει αποτελεσματικά τους καταθέτες, σε συνολικό επίπεδο, ανεξαρτήτως χώρας, προκειμένου να περιορίσει τους φόβους που δημιούργησε το κούρεμα στην Κύπρο.
Διότι οι απλές διαβεβαιώσεις ότι η Κύπρος είναι ειδική περίπτωση (στο κούρεμα των καταθετών) όπως η Ελλάδα ήταν ειδική περίπτωση (στο κούρεμα του χρέους) μάλλον δεν θα αποδειχτούν επαρκής αν χειροτερέψουν οι συνθήκες και χρειαστούν σημαντικά περαιτέρω κεφάλαια σε κάποια χώρα του Νότου.

www.euro2day.gr

Thrilling!

                              Beethoven - 5th Piano Concert (Emperor)

                                              
                              Piano Arthur Rubinstein   

Μορφή και περιεχόμενο

(Μπρεχτ, Ιστορίες του κ. Κόυνερ)

"Μερικοί καλλιτέχνες, όταν μελετούν τον κόσμο την παθαίνουν , όπως και πολλοί φιλόσοφοι. Καθώς μοχθούν για τη μορφή, τούς ξεφεύγει το περιεχόμενο.

Κάποτε δούλευα σ'΄έναν κηπουρό. Μια μέρα μου δίνει ένα ψαλίδι και μου λέει να κλαδέψω μια δάφνη. Έπρεπε να είναι στρογγυλή σα σφαίρα. Άρχισα παρευτύς να κλαδεύω τ'αγριόκλαδα. Παιδευόμουν ώρες ολάκερες, μα δεν κατάφερα τίποτα

Κάποτε κλάδευα τη μια πλευρά περισσότερο, κάποτε την άλλη. Όταν στο τέλος κατόρθωσα να τη στρογγυλέψω η σφαίρα είχε γίνει μικρή σα σβώλος. Ο κηπουρός μου είπε απογοητευμένος:Καλά, βλέπω τη σφαίρα.Πού είναι όμως η δάφνη;" 

Υπό τους ήχους των Γρύλων

του Γιάννη Βούλγαρη

Οταν το θερμόμετρο ανεβαίνει, δυναμώνει η φωνή των γρύλων. Συμβαίνει στη φύση, συμβαίνει και στην πολιτική. Η εστία της κρίσης της ευρωζώνης μεταφέρθηκε στην Ιταλία και η εκτόξευση του Κινήματος των 5 Αστέρων του Γκρίλο έστειλε ηχηρό προειδοποιητικό μήνυμα σε όλη την Ευρώπη. Αλλωστε η Ιταλία συχνά κολακευόταν ότι μεγέθυνε γενικές τάσεις που στις άλλες χώρες παρέμεναν ακόμα δυσδιάκριτες. Πιο κοντά όμως στην αλήθεια είναι ότι οι γενικές τάσεις έπαιρναν εδώ ιδιαίτερη εθνική χροιά. Τέτοιος ήταν ο ιταλικός φασισμός στον Μεσοπόλεμο, ή ο υπόρρητος εθνικός «ιστορικός συμβιβασμός» του 1948 μεταξύ του καθολικισμού και του κομμουνισμού που διασφάλισε τη μεταπολεμική δημοκρατία, ή αργότερα το «φαινόμενο Μπερλουσκόνι». Ετσι και στις πρόσφατες εκλογές. Το γενικό φαινόμενο της διάχυτης διαμαρτυρίας κατά της «επίσημης» πολιτικής, των «κατεστημένων» κομμάτων και των ελίτ, εδώ εκφράστηκε με νέα κρίση του κομματικού συστήματος. Πράγματι, πριν από είκοσι χρόνια, κατά τη διετία 1992-93, είχε καταρρεύσει το μεταπολεμικό κομματικό σύστημα της λεγόμενης Πρώτης Δημοκρατίας. Σήμερα αποδομείται αυτό της Δεύτερης Δημοκρατίας με κύριο χαρακτηριστικό το τέλος του διπολισμού.

Μοχλός της αποδόμησης είναι το ιδιόρρυθμο «αντικομματικό κόμμα» του Γκρίλο. Μαζεύοντας ψήφους από τα αριστερά και τα δεξιά, σχεδόν ισόρροπα αν και διαφοροποιημένα ανά γεωγραφική περιοχή, εξέφρασε τη διάχυτη «αντιπολιτική» διάθεση στρέφοντάς την ενάντια στις δύο «κάστες», των πολιτικών και των δημοσιογράφων, ενώ η επίθεση είχε περιλάβει και τα συνδικάτα. Κίνημα που δημιουργήθηκε στο Διαδίκτυο, οργανώθηκε ύστερα «από τα κάτω» σε τοπικές ομάδες, κινητοποιήθηκε σε μαζικές εκδηλώσεις-παραστάσεις του ηγέτη-ηθοποιού στις πλατείες, για να εισβάλει κατά την περίοδο 2008-2012 με αυξανόμενη ορμή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κίνημα που προσεγγίζει πια το προφίλ του «μέσου ψηφοφόρου» χωρίς από ό,τι φαίνεται να εκφράζει προνομιακά κάποια ιδιαίτερη κοινωνικοδημογραφική ομάδα ή γεωγραφική περιφέρεια της χώρας. Ο πολιτικός λόγος είχε όλα τα κλασικά μοτίβα  του λαϊκισμού: «εμείς, ο λαός, οι κάτω, οι τίμιοι» εναντίον «εκείνων, των ελίτ, των πάνω, των διεφθαρμένων»· η διάκριση Αριστερά - Δεξιά είναι ξεπερασμένη, «εμείς έχουμε ιδέες, όχι ιδεολογίες». Κυρίαρχος ο ρόλος του ηγέτη (περισσότερο Μάικλ Μουρ παρά Λαζόπουλος). Η οριζόντια αποκεντρωμένη οργάνωση στη βάση συνυπάρχει (αν δεν προϋποθέτει) με την απόλυτη εξουσία του ηγέτη-ιδιοκτήτη, ο οποίος αν χρειαστεί κάνει delete τους διαφωνούντες. Ετσι συνεχίζεται η παράδοση του ιδιόκτητου κόμματος-επιχείρησης που καθιέρωσε ο Μπερλουσκόνι με τη Forza Italia, μεταφερμένη από την τηλεόραση στο Διαδίκτυο. Η οικονομικοκοινωνική κρίση επιτάχυνε την άνοδο του Κινήματος καθώς αυτό συνδύασε την «αντιπολιτική» καταγγελία, τον ευρωσκεπτικισμό και τις τοπικές διεκδικήσεις με τα νέα ευρύτερα εθνικά οικονομικοκοινωνικά θέματα. Οι χαρακτηρισμοί ακροδεξιό, φασιστικό ή, αντιστρόφως, δυνάμει προοδευτικό, «κατά πλειοψηφία κεντροαριστερό», που του αποδόθηκαν μετεκλογικά, μάλλον εκφράζουν φόβους ή προσδοκίες. Το σταθερό στοιχείο είναι ο λαϊκισμός και η ρητορική κατά του «πολιτικού κατεστημένου», μένει όμως να φανεί προς τα πού θα κλίνει. Προς το παρόν το Κίνημα και ο αρχηγός του στέκουν ακίνητοι και ακινητοποιημένοι, αφού η άρνηση είναι ο μόνος τρόπος ύπαρξης ενός ανομοιογενούς και απροετοίμαστου μορφώματος.

Κατά τούτο το κόμμα του Γκρίλο προσθέτει άλλη μία εκδοχή στον χάρτη των νέων φορέων που εμφανίστηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη για να εκφράσουν τη διάχυτη κοινωνική αμφισβήτηση προς την κατεστημένη πολιτικοκομματική αντιπροσώπευση (σχετικά με το θέμα μόλις εκδόθηκε: Αντρέ Ταγκιέφ, Ο νέος εθνικο-λαϊκισμός, πρόλογος Α. Πανταζόπουλου, εκδόσεις Επίκεντρο). Η λαϊκιστική Ακροδεξιά στις ποικίλες εκφάνσεις της πρωταγωνίστησε στην αμφισβήτηση, μονοπωλώντας την σχεδόν στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη (αφήνουμε έξω την Ανατολική). Η Ελλάδα συνιστά ιδιαίτερη περίπτωση καθώς η γενική τάση εκφράστηκε εν μέρει μόνο από την Ακροδεξιά (ΛΑΟΣ, ΧΑ, ΑΝΕΛ), πλειοψηφικά όμως από τον ΣΥΡΙΖΑ, το μόνο κόμμα της λεγόμενης ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ευρώπη που εκτοξεύτηκε εκλογικά καρπούμενο την αποδόμηση των καθιερωμένων κομμάτων εξουσίας. Στην πάντα διχασμένη Ιταλία το κόμμα του Γκρίλο φαίνεται να συναιρεί στο εσωτερικό του τις δεξιές και αριστερές καταβολές της  διαμαρτυρίας σε ένα προγραμματικά πρωτόλειο αλλά ακτιβιστικά ηπιότερο συνονθύλευμα. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν και πώς θα εκφραστούν αντίστοιχες τάσεις στην Ισπανία και στην Πορτογαλία για να συμπληρωθεί το παζλ.

Η αμφισβήτηση της καθιερωμένης δημοκρατικής αντιπροσώπευσης προηγήθηκε της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Αρχική πηγή της ήταν το σύμπλεγμα των μετασχηματισμών παγκοσμιοποίηση, μετανάστευση και ξενοφοβία, υποχώρηση της Δύσης και της Ευρώπης, αύξουσα αναποτελεσματικότητα του κράτους, απώλεια των ιστορικών πολιτισμικών σταθερών, αναπληρωτική ένταση των εθνικισμών. Στις περισσότερες χώρες η παγκόσμια οικονομική κρίση ήρθε και κάθησε επ' αυτών επιτείνοντάς τους. Στην περίπτωση της Ελλάδας η αλληλουχία συσκοτίζεται λόγω του εκκωφαντικού χαρακτήρα της εθνικής χρεοκοπίας, της δραματικής μείωσης των εισοδημάτων, αλλά και της αντοχής που είχε δείξει το κομματικό σύστημα έως τις εκλογές του 2009. Και εδώ όμως οι χαμηλότερης έστω έντασης εκδηλώσεις της γενικότερης τάσης προϋπήρξαν της κρίσης, όπως έδειχναν η είσοδος της Ακροδεξιάς στην πολιτική σκηνή με τον ΛΑΟΣ και η βαθμιαία μαζικοποίηση του ν9/3/2013εοαναρχικού χώρου με κορύφωση τον Δεκέμβριο του 2008.

Για αυτούς τους λόγους, όσο επιτακτική και ζωτική σημασία έχουν οι άμεσες οικονομικές επιλογές, στην Ευρώπη αυτές συμπλέκονται στενά και ευθέως με τον σκληρό πυρήνα της κρίσης, δηλαδή με τα μείζονα ζητήματα, που είναι η καταθλιπτική επιβολή του αχαλίνωτου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού επί της παραγωγικής διαδικασίας, η αποδυνάμωση του δημοκρατικού έθνους-κράτους, η μοιραία αποδιάρθρωση του «φορντικού» κοινωνικοπολιτικού συνασπισμού που υποβάσταξε τον εκδημοκρατισμό, ο ατομικιστικός και συντεχνιακός κατακερματισμός, η «δημογραφική γήρανση» που πιέζει τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας, η αδυναμία μιας ναρκισσιστικής καταναλωτικής κουλτούρας να αναπληρώσει τις πολιτισμικές απώλειες των «μεγάλων αφηγήσεων», ιδίως σε συνθήκες οικονομικής κρίσης. Η υπόμνηση αυτή έχει πιστεύω σημασία γιατί μόνο αναζητώντας απαντήσεις στα μείζονα μπορεί να ανασυγκροτηθούν πολιτικοκοινωνικές δυνάμεις και παρατάξεις που θα ξανασυνδέσουν τους πολίτες με τους δημοκρατικούς θεσμούς κλείνοντας το χάσμα των «πάνω» και των «κάτω» από το οποίο εισδύει ο αντιπολιτικός, ο ακροδεξιός ή ο αριστερόστροφος λαϊκισμός.

 

Η αμφισβήτηση της καθιερωμένης εθνικής δημοκρατικής αντιπροσώπευσης συνδυάζεται με την καταγγελία της ευρωπαϊκής ενοποίησης ως διαδικασίας που αφορά τις «παγκοσμιοποιημένες» ελίτ κάθε χώρας παρά τον «λαό» ή τον «λαουτζίκο». Στην πραγματικότητα, ο «εκδημοκρατισμός» της ευρωπαϊκής διαδικασίας βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη καθώς λόγω της κρίσης του ευρώ η «Ευρώπη» έχει γίνει άμεσο εσωτερικό διακύβευμα σε κάθε χώρα και με βάση αυτό διαμορφώνεται η εθνική «κοινή γνώμη». Μόνο που αυτό συχνά παράγει απόκλιση παρά συνοχή, και έτσι η Ευρώπη κινδυνεύει πλέον από τη διελκυστίνδα των αντίπαλων δημαγωγών του Βορρά και του Νότου. Πάντως, η επιβίωση του ευρωπαϊκού σχεδίου με ελιτίστικες και οικονομίστικες διαδικασίες που προωθούν την ενοποίηση στη «ζούλα» φτάνει στα όριά της. Το νέο άλμα θα γίνει, αν γίνει, με όρους μαζικής δημοκρατικής πολιτικής και ιδεολογικοπολιτικής αντιπαράθεσης πρωτίστως στο εσωτερικό των εθνών-κρατών. 

 

Αλλιώς η αμφισβήτηση της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης, τόσο της εθνικής όσο και της ευρωπαϊκής, θα  πάρει άγνωστους και πάντως όχι ευχάριστους δρόμους.

 

 

ΝΕΑ  9/3/2013

 

Κοιτάμε μπροστά;

                        

                                         Κοίταξε  Μπροστά- Ν.Τ.Π

Η Μοίρα

   

                                

                                        
                     Μπετόβεν -Πέμπτη Συμφωνία-  Κάραγιαν (1966)

Για τις "πλάνες" και τους "μύθους" μας

                                      

                                              Ωροσκόπιο
                  Θάνος Μικρούτσικος- Άλκης Αλκαίος -Χρήστος Θηβαίος

Τι κρύβει το Basta austerità της Ρώμης

του Μαρκ Μαζάουερ

Η αναταραχή που προκάλεσαν οι ιταλικές εκλογές έχει μεταφέρει το επίκεντρο της προσοχής εκεί όπου έπρεπε να βρίσκεται εξαρχής: στον πολιτικό παράγοντα της κρίσης της ευρωζώνης. Είχαμε έξι μήνες νηνεμίας, με χρηματιστήρια να ανεβαίνουν και ευσεβείς πόθους να κυριαρχούν. Η κυρίαρχη άποψη ήταν ότι η κρίση περιορίστηκε, με την Ιρλανδία να ανακάμπτει και τον κίνδυνο εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη να μειώνεται. Όμως, αυτή η άποψη πάντα αγνοούσε την πολιτική.
 

Η Ελλάδα, ειδικότερα, έδειξε ότι, ακόμη κι αν οι ροές των κεφαλαίων πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση, η έλλειψη δημοκρατίας μπορεί να διευρύνεται. Κανείς, έξω από την Ελλάδα, δεν έχει δώσει την πρέπουσα σημασία στο ότι το νεοναζιστικό κόμμα μπορεί ανέβει πάνω από το 10% σε εκλογές. Όμως, είναι μια προειδοποίηση για το τι μπορεί να συμβεί σε άλλα μέλη της ευρωζώνης.

Ευτυχώς, η άνοδος της Χρυσής Αυγής δεν έχει βρει μιμητές στην Ιταλία. Αλλά η κρίση δημοκρατικής νομιμότητας δείχνει να είναι εξίσου βαθιά και εκεί. Όπως στην Ελλάδα, οι ψηφοφόροι έχουν μια εύλογη, ξεκάθαρη άποψη: θέλουν να παραμείνουν στην Ευρώπη και, γνωρίζοντας τα μειονεκτήματα του οικονομικού τους συστήματος, ίσως και να είναι έτοιμοι να δεχτούν κάποιο βαθμό λιτότητας.

Όμως οι πολιτικές τάξεις της Ρώμης έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία στα μάτια των ψηφοφόρων. Και η δημιουργία της αναστάτωσης και της διαφθοράς τη συνοδεύει. Δεν μπορούν να τους εμπιστευθούν για να καθαρίσουν. Όσοι δεν έχουν κάνει οι ίδιοι θυσίες δεν έχουν την ηθική αξιοπιστία να τις ζητούν από τους άλλους.
 

Οι τεχνοκράτες πρωθυπουργοί, όπως ο Mario Monti της Ιταλίας ή ο Λουκάς Παπαδήμος της Ελλάδας, δεν είναι εναλλακτική λύση. Μπορεί να έχουν "καθαρά χέρια" επειδή βρίσκονται εκτός των πολιτικών κομμάτων. Όμως είναι πλάσματα των τραπεζών και της οικονομίας. Μπορεί να καταλαβαίνουν το χρήμα, αλλά αυτό δεν τους κάνει αποδεκτούς από τους ψηφοφόρους, που θέλουν κάποιον που να καταλαβαίνει τους ίδιους.

Το αποτέλεσμα είναι επικίνδυνο. Από την απόρριψη των πολιτικών τάξεων, μέχρι την απόρριψη των θεσμών της Δημοκρατίας, μεσολαβεί ένα πολύ μικρό βήμα. Μέχρι στιγμής οι περισσότεροι ψηφοφόροι στην Ιταλία ή στην Ελλάδα δεν το έχουν κάνει. Κάποιοι όμως το έχουν κάνει και πολλοί ακόμη νιώθουν τον πειρασμό να το κάνουν, κλίνοντας είτε προς την άκρα δεξιά, προς έναν αντικαπιταλισμό που είναι δεσμώτης της δικής του επαναστατικής ρητορικής, είτε προς ένα είδος αναρχικής εναλλαγής από τα πολιτικά κόμματα - την άμεση δημοκρατία που ευαγγελίζεται ο Beppe Grillo στην Ιταλία.

Η αντίδραση των Βρυξελλών και των πιστωτών του Βορρά σε όλα αυτά έχει αποδειχθεί ρομποτικά πεζή: επιμονή στο ότι οι χρεωμένοι, όπως το μικρό ψάρι Ντόρη στην ταινία Νέμο, πρέπει να συνεχίσουν να κολυμπάνε. Και ίσως συνεχιστεί - για ένα διάστημα. Είναι πιθανόν η Νότια Ευρώπη να δώσει στους Γερμανούς προθεσμία μέχρι το φθινόπωρο για να βρουν μια καινούρια προσέγγιση. Όμως, η ανοχή στη λιτότητα δύσκολα θα κρατήσει παραπάνω.

Μια ώρα της αλήθειας σίγουρα πλησιάζει. Ο Γερμανός πρόεδρος Joachim Gauck έχει ζητήσει νέα συζήτηση για την Ευρώπη και υπονόησε πως το μέλλον της υπάρχει στην αναβίωση της ιδέας μιας κοινωνίας των εθνών. Για να προχωρήσει όμως μια τέτοια ιδέα, θα πρέπει να αντιμετωπίσει το ερώτημα της νομισματικής ένωσης. Γιατί η Ευρώπη ίσως οδεύει προς μια πολύ δύσκολη απόφαση: ή να εγκαταλείψει το ευρώ ή να το κρατήσει και να αφήσει την πολιτική κρίση να τεθεί εκτός ελέγχου.

Όπως σημείωσε ο κ. Gauck, η αρχική ευρωπαϊκή ιδέα οραματιζόταν μια υπερεθνική πολιτική που δεν θα έπνιγε τα κράτη μέλη, αλλά, αντίθετα, θα τα βοηθούσε να ξεπεράσουν την υπαρξιακή κρίση που τα κατέλαβε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και θα αποκαθιστούσε το γόητρό τους και την ικανότητά τους να κυβερνούν.

Η ευρωπαϊκή συνεργασία προχώρησε μαζί με τον οικονομικό σχεδιασμό, τους ελέγχους κεφαλαίου, τον κεϊνσιανισμό και την επιχειρηματική διαχείριση των βιομηχανικών σχέσεων. Την όλη διαδικασία την κατέρριψε ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του ’70. Υπό την ηγεσία του Jacques Delors, προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 1985 ως το 1994, και των διαδόχων του, η Ε.Ε. πήρε διαφορετική κατεύθυνση. Έδωσε έμφαση στη νομισματική συνεργασία, στις ελεύθερες κινήσεις κεφαλαίου, στις ιδιωτικοποιήσεις και ένα ελαφρύ άγγιγμα από χρηματοπιστωτική εποπτεία.

Η παλαιότερη έκδοση εγκαταλείφθηκε, αλλά είχε παραγάγει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης από το μοντέλο που ακολούθησε. Επίσης, ανάθρεψε τους εγχώριους πολιτικούς θεσμούς αντί να τους υπονομεύσει. Η αξιοπιστία των κοινοβουλίων και των κομμάτων αποκαταστάθηκε με κόπο.

Οπότε, από τη σημερινή άποψη, οι δεκαετίες του 1950 και του 1960 μοιάζουν με χρυσή εποχή. Τα επιτεύγματά τους κινδυνεύουν τώρα να χαθούν. Γιατί πουθενά δεν είναι γραμμένο ότι η Ευρώπη πάντα στον νου των πολιτών της θα συνδέεται με την ανάπτυξη και τη δημοκρατία. Ίσως ανοίγεται ένα διαφορετικό μέλλον, όπου αντιθέτως η Ευρώπη συνδέεται με τη στασιμότητα, την ανεργία και την τυραννία.

Όσοι κηρύσσουν τη λιτότητα πιθανόν δεν θεωρούν ότι συμβάλουν στην κρίση της δημοκρατίας, αλλά αυτό κάνουν. Οι ιταλικές εκλογές θα πρέπει να θυμίσουν στους ηγέτες της ευρωζώνης να δώσουν σημασία στους ψηφοφόρους τους. Οι οικονομικές επιδιορθώσεις δεν κατάφεραν να σταματήσουν μια πολιτική κρίση που έχει τη δυνατότητα να πλήξει όχι μόνο την ευρωπαϊκή ενοποίηση, αλλά και την ιδια τη νομιμότητα της δημοκρατικής τάξης της ηπείρου.

F.T.- www.euro2day.gr  1/3/2013