Θέμα χρόνου η επόμενη κρίση

των Σάββα Ρομπόλη κ Βασίλη Μπέτση  – 

Οι κρίσεις έχουν τις ρίζες τους στις εσωτερικές αντιφάσεις του καπιταλιστικού συστήματος. Τουλάχιστον αυτό έχει αποδειχθεί ιστορικά από τη διεθνή οικονομική έρευνα. Η όξυνση των κρίσεων οφείλεται, κυρίως, στην αναποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων πολιτικών μετάβασης από το παλαιό στο νέο μοντέλο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Και αυτό σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Για παράδειγμα, σήμερα, η όξυνση της κρίσης οφείλεται στην αναποτελεσματικότητα και την αντιφατικότητα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών μετάβασης από το τεχνολογικό στο ρομποτικό μοντέλο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Βασικό εργαλείο αυτής της μετάβασης, μεταξύ άλλων, αποτελεί η καθίζηση του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους, οι ανισότητες, η ανεργία και η συρρίκνωση των κοινωνικών δαπανών.

Παράλληλα, κοινό χαρακτηριστικό αποτελεί και η εκτίναξη των κρατικών χρεών, η διεύρυνση της φτωχοποίησης του πληθυσμού και η σμίκρυνση του κύκλου κρίσεων και ανάκαμψης του οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού.

Από την άποψη αυτή, αξίζει να σημειωθεί ότι η διεθνής οικονομική κρίση ξεκίνησε (2007) ως κρίση ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου (χρηματοπιστωτική). Στη συνέχεια, μετεξελίχθηκε σε κρίση της πραγματικής οικονομίας (οικονομική κρίση και ύφεση). Και σήμερα μετατρέπεται σε κρίση συνδυασμού του χαμηλού πληθωρισμού, της στασιμότητας ή της ποσοστιαίας πτωτικής τάσης της ανεργίας, καθώς και της απασχόλησης, με τη διεύρυνση όλων των μορφών ευελιξίας (απασχόληση, χρόνος εργασίας, αμοιβές, κοινωνική ασφάλιση, καταβολή μισθών, κ.λπ.)

Πράγματι, όπως αναφέρεται στην πρόσφατη διεθνή βιβλιογραφία, το τελευταίο διάστημα συντελείται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο το φαινόμενο της μη επιβεβαίωσης της καμπύλης Φίλιπς. Αυτό σημαίνει ότι η ποσοστιαία μείωση του επιπέδου της ανεργίας, για παράδειγμα σε ΗΠΑ και ΕΕ, δεν συνοδεύεται από την αύξηση των μισθών, της κατανάλωσης, της ζήτησης και του πληθωρισμού.

Θέμα χρόνου η επόμενη κρίση

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη (2017) μελέτη της η Deutsche Bank θεωρεί, ότι, αν και δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς χρονικά, η επόμενη παγκόσμια κρίση δεν θα αργήσει να έρθει. Ταυτόχρονα, οι υπερβολές, οι αντιφάσεις και η αναποτελεσματικότητα των εφαρμοζόμενων νεοφιλελεύθερων πολιτικών τα προηγούμενα χρόνια, που βύθισαν τους οικονομικούς σχηματισμούς σε παρατεταμένη ύφεση, σε στασιμότητα ή αναιμική ανάκαμψη, καθιστούν την επόμενη οικονομική κρίση και ύφεση πολύ πιο επικίνδυνη.

Οι κεντρικές τράπεζες, όπως η FED και ΕΚΤ, που εξ ορισμού έχουν ως κύριο μέλημα την σταθεροποίηση της διεθνούς και ευρωπαϊκής οικονομίας και τη ρύθμιση του πληθωρισμού γύρω από το 2%, εφαρμόζουν οικονομικές και νομισματικές πολιτικές οι οποίες δεν επιτυγχάνουν αυτό το στόχο. Ως εκ τούτου, το τελευταίο διάστημα τα χρηματοπιστωτικά αυτά ιδρύματα προβληματίζονται για τη διακοπή αυτών των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης.

Τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, που έχουν ως στόχο την τόνωση της οικονομίας και την αύξηση του πληθωρισμού στα επίπεδα του 2%, έχουν συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των ισολογισμών των κεντρικών τραπεζών. Ταυτόχρονα, όμως, το επίπεδο του πληθωρισμού παραμένει πολύ χαμηλότερο (1,2%-1,3%) από τον στόχο (2%). Οπότε, εάν ο πληθωρισμός δεν ανακάμψει, η επόμενη κρίση δεν θα αργήσει να πλήξει τη διεθνή και την ευρωπαϊκή οικονομία.

Γιατί δεν συνδέονται ανεργία-πληθωρισμός

Από την άποψη αυτή, το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Ποιοι είναι οι λόγοι που διαμορφώνουν το φαινόμενο της μη σύνδεσης της ανεργίας με τον πληθωρισμό, παρά το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες, αν και προβαίνουν στην αύξηση του ισολογισμού τους, αποτυγχάνουν να αυξήσουν τον πληθωρισμό; Για παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) δαπάνησε 2 τρισ. ευρώ σε αγορά κρατικών ομολόγων.

Η επεξεργασία και ανάλυση του φαινομένου ακύρωσης της καμπύλης Φίλιπς συνηγορεί στο γεγονός ότι οι λόγοι που το διαμορφώνουν είναι, κατά βάση, οι εξής: Πρώτον, η εξέλιξη και η παραγωγική χρήση των νέων τεχνολογιών της ρομποτικής, του αυτοματισμού και της τεχνητής νοημοσύνης. Δεύτερον, η διευρυμένη αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης και η αύξηση της γήρανσης του πληθυσμού στη διεθνή και την ευρωπαϊκή οικονομία.

Πράγματι, οι τεχνολογικές εξελίξεις επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τη λειτουργία της οικονομίας, αφού επιδρούν σημαντικά στην παραγωγική διαδικασία, στην απασχόληση και στη διάρθρωσή της, στα εισοδήματα και στην καταναλωτική συμπεριφορά. Ως αποτέλεσμα -όπως προκύπτει από τα δεδομένα των τεχνολογικών, παραγωγικών, εργασιακών και δημογραφικών εξελίξεων- ανατρέπονται παραδοσιακές υποθέσεις εργασίας. Απαιτούνται, λοιπόν, νέες υποθέσεις εργασίας και νέα οικονομικά υποδείγματα, τα οποία θα λαμβάνουν υπόψη τις νέες διαρθρωτικές αλλαγές.

Τεχνολογική ανάπτυξη

Κι αυτό, γιατί η τεχνολογική έκρηξη του αυτοματισμού, της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης έχει επηρεάσει, σε μεγάλο βαθμό, την αγορά εργασίας, αντικαθιστώντας τις σταθερές και μόνιμες θέσεις εργασίας με τις ευέλικτες και ανασφαλείς μορφές απασχόλησης. Έτσι, ενώ αυξάνεται η παραγωγικότητα και η ανεργία μειώνεται ποσοστιαία, οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται είναι σε μεγαλύτερο βαθμό ευέλικτες και χαμηλού μισθολογικού κόστους εργασίας (gigeconomy).

Με άλλα λόγια, η νέα τεχνολογία της ρομποτικής, των υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης, διευρύνει την αυτοματοποίηση στην παραγωγική διαδικασία και αυξάνει, ως εκ τούτου, το επίπεδο της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων. Το αποτέλεσμα είναι η ίδια ποσότητα προϊόντων, με βελτιωμένη ποιότητα, να παράγεται με λιγότερους εργαζόμενους.

Στις συνθήκες, λοιπόν, αυτές, αντί να παρατηρείται αύξηση του πληθωρισμού από την ποσοστιαία μείωση της ανεργίας, η διευρυμένη ευελιξία της απασχόλησης συμβάλλει στη μείωση των μισθών και τη μείωση της ζήτησης. Ως αποτέλεσμα, ο πληθωρισμός παραμένει σε χαμηλά επίπεδα (1,2%).

Παράλληλα, το φαινόμενο αυτό προκαλεί αύξηση της κερδοφορίας και της ανισοκατανομής του εισοδήματος: το ποσοστό εισοδήματος του πλουσιότερου 1% του πληθυσμού αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια, σε τέτοιο βαθμό, που αντιστοιχεί με το επίπεδο εισοδήματος που είχε η κορυφή της οικονομικής πυραμίδας εκατό χρόνια πριν.

Μια σοβαρή διαρθρωτική αιτία του φαινομένου του χαμηλού πληθωρισμού είναι και η αυξημένη γήρανση του πληθυσμού. Η σημαντική ανατροπή της δημογραφικής πυραμίδας και της ηλικιακής δομής του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τη μείωση του εισοδήματος των συνταξιούχων οδηγεί σε δομικές αλλαγές, τόσο στη ζήτηση, όσο και στο καταναλωτικό τους πρότυπο.

Η αντίφαση και στην πραγματική οικονομία

Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν για τη διεθνή και την ευρωπαϊκή οικονομία, την άμεση αναγκαιότητα σχεδιασμού ενός νέου κοινωνικοοικονομικού και παραγωγικού υποδείγματος. Το νέο αυτό μοντέλο θα οδηγεί σε δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου λόγω της αύξησης της παραγωγικότητας, που με τη σειρά της οφείλεται στη χρήση των νέων τεχνολογιών (μείωση του χρόνου εργασίας, με εβδομάδα 32 ωρών και τεσσάρων ημερών -Mckinsey,2017- χωρίς μείωση των αποδοχών). Ταυτόχρονα, θα υπάρχει αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαρθρωτικών ανακατατάξεων της απασχόλησης (εκτιμάται ότι το 85% των θέσεων εργασίας για το 2030 δεν έχει ακόμη επινοηθεί).

Στην περίπτωση που η διεθνής και η ευρωπαϊκή οικονομία απαρνηθεί ή καθυστερήσει την αναπτυξιακή και κοινωνική μετάβασή της στη ρομποτική εποχή, τότε θα κληθεί να αντιμετωπίσει την επόμενη κρίση, η οποία θα είναι σοβαρότερη από τη χρηματοπιστωτική. Και μάλιστα θα κληθεί να την αντιμετωπίσει σε συνθήκες όξυνσης μιας θεμελιώδους αντίφασης στον πυρήνα της πραγματικής οικονομίας.

Η κρίση στην απασχόληση και στη διάρθρωσή της, η ανεργία, η ανισοκατανομή του εισοδήματος και η χαμηλή ζήτηση θα επιφέρουν αποεπένδυση και παράλληλα σοβαρή συρρίκνωση της παραγωγής, της προσφοράς και της ζήτησης. Με άλλα λόγια, στις συνθήκες αυτές, σε όρους πολιτικής οικονομίας, απειλείται να συντελεστεί η σύγκρουση των παραγωγικών δυνάμεων και των παραγωγικών σχέσεων στη διεθνή και την ευρωπαϊκή οικονομία.

www.slpress.gr 22/11/2017

Eldorado Gold: Ποιος είναι ο «γόρδιος δεσμός» πίσω από τις κόντρες

του Φώτη Κόλλια

Παρά τις απανωτές δηλώσεις, προσφυγές, συνεντεύξεις, κ.λπ. για την κόντρα μεταξύ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και της καναδικής Eldorado Gold, που ελέγχει τα Μεταλλεία Κασσάνδρας, επικρατεί σύγχυση για τα πραγματικά σημεία διαφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών.

Η Eldorado Gold και η θυγατρική Ελληνικός Χρυσός ΑΕ αντιδρούν τελικά μόνο επειδή καθυστερούν ορισμένες άδειες από το ΥΠΕΝ; Μήπως ζητούν αλλαγές σε κάποια σημεία της τεχνικής μελέτης τις οποίες δεν αποδέχεται το ΥΠΕΝ; Και πως τελικά μπορεί να προχωρήσει η επένδυση;

Μέσα στη χθεσινή ανακοίνωση των Καναδών, με την οποία μας πληροφορούσαν πως βάζουν στον «πάγο» την εγκατάσταση των Σκουριών, μία από τις τρεις που αναπτύσσουν στα Μεταλλεία Κασσάνδρας (μαζί με Ολυμπιάδα και Στρατώνι), κρύβεται ένα σημείο της διαμάχης στο οποίο δεν αναφέρεται ποτέ η διοίκηση της Eldorado Gold.

Όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, θα επανεξετάσουν τη στάση τους σε συνδυασμό με την «ύπαρξη μιας σχέσης συνεργασίας και διαλόγου με την ελληνική κυβέρνηση, σχετικά με την χρήση και εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων πρακτικών και τεχνολογιών». Η πρόταση τελειώνει εκεί, χωρίς να εξηγεί σε ποιες τεχνολογίες αναφέρεται και για ποια εγκατάσταση.

Αυτό ακριβώς το σημείο φαίνεται πως είναι η ουσία της πολύμηνης κόντρας για τα Μεταλλεία Κασσάνδρας πέραν των καθυστερήσεων για τις άδειες τις οποίες θα «είχαν καταπιεί» οι Καναδοί αν είχε βρεθεί λύση στο θέμα των «καλύτερων δυνατών τεχνολογιών».

Η διαμάχη εστιάζεται, όπως τονίζουν στο Euro2day.gr πρόσωπα που παρακολουθούν στενά την επένδυση στη Χαλκιδική, στην τεχνική μελέτη για το εργοστάσιο μεταλλουργίας στις Σκουριές. Το Δημόσιο υποστηρίζει, χωρίς να το εξηγούν λεπτομερώς οι αρμόδιοι, και γι’ αυτό το λόγο προσέφυγε, μεταξύ άλλων, στη διαιτησία (πάλι χωρίς να το αναφέρει αναλυτικά) πως οι Καναδοί πρέπει να δοκιμάσουν επί τόπου την τεχνολογία για την Πυρομεταλλουργική Μέθοδο Ακαριαίας Τήξης (flash smelting) που θα εφαρμοστεί στο εργοστάσιο μεταλλουργίας.

Το flash smelting είναι η διαδικασία τήξης του μεταλλεύματος μέσα από την οποία παίρνεις σιγά - σιγά το χρήσιμο περιεχόμενο, δηλαδή τον χρυσό, τον χαλκό, τον μόλυβδο, κλπ. Στο ΥΠΕΝ θεωρούν πως με βάση τις απαιτήσεις της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΑΕΠΟ) οι Καναδοί πρέπει να αποδείξουν, επί τόπου (στις Σκουριές δηλαδή), πως η συγκεκριμένη μέθοδος δεν έχει σοβαρές επιπτώσεις σε περιβάλλον, κλπ, εξαιτίας της περιεκτικότητας του μεταλλεύματος σε αρσενικό.

Συνεπώς, όπως εξηγούν τα ίδια στελέχη, οι Καναδοί είναι σε δύσκολη θέση, με βάση και τις δικές τους αρχικές δεσμεύσεις. Για ποιο λόγο; Επειδή η φινλανδική εταιρεία Outotec η οποία έχει την παγκόσμια πατέντα και το μονοπώλιο για την τεχνολογία flash smelting που προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί στο εργοστάσιο μεταλλουργίας των Σκουριών έχει συγκεκριμένη στάση από την αρχή.

Οι Φινλανδοί υποστηρίζουν πως η τεχνολογία θα φύγει από τη χώρα μόνο αν την αγοράσουν (και πληρώσουν) οι Καναδοί και όχι για δοκιμαστική χρήση! Το Δημόσιο, λοιπόν, επιμένει στην ανάγκη δοκιμαστικής χρήσης ώστε να βεβαιωθούν οι υπηρεσίες για τις πραγματικές επιπτώσεις από το flash smelting. Η δε Eldorado υποστηρίζει εδώ και χρόνια πως έχουν γίνει επαρκείς δοκιμές και πως αν θέλει το δημόσιο μπορεί να πραγματοποιήσει περισσότερες, αλλά στη Φινλανδία αφού η Qutotec δεν επιτρέπει την εξαγωγή της τεχνολογίας "για δοκιμές".

Πρόκειται για φαύλο κύκλο ο οποίος δύσκολα θα σπάσει. Μάλιστα, από τις σφοδρές αντιδράσεις της διοίκηση της Eldorado Gold, λίγες ημέρες πριν προσφύγει το δημόσιο στη διαιτησία, προκύπτει πως οι Καναδοί φοβούνται πως θα χάσουν την υπόθεση.

Πίσω από τις χιλιάδες λέξεις των ανακοινώσεων, των δηλώσεων, των απειλών και των προσφυγών φαίνεται πως βρίσκεται ακριβώς αυτό το τεχνικό ζήτημα. «Το οποίο για να λυθεί θα απαιτηθεί καλή διάθεση και από τις δύο πλευρές, αλλά και πολύ δουλειά ώστε να διασκεδαστούν οι εξαιρετικά αρνητικές εντυπώσεις που έχουν ήδη δημιουργηθεί» όπως λένε οι γνωρίζοντες.

Για το θέμα της Eldorado Gold ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης είπε σε χθεσινή του συνέντευξη στο ραδιόφωνο 24/7:

"Προ δεκαημέρου ξεκίνησε η Διαιτησία. Η Διαιτησία είναι το ασφαλές όχημα μέσα από το οποίο θα αποσαφηνιστούν τα προβλήματα που εκπορεύονται από την πρώτη σύμβαση του 2006, που έχει το ελληνικό δημόσιο με την εταιρεία. Είχε φτάσει σε κάποιο αδιέξοδο όλη η συζήτηση. Η Διαιτησία θα αποσαφηνίσει τα δύο επίμαχα θέματα της σύμβασης. Την καθετοποίηση της δραστηριότητας και τα περιβαλλοντικά θέματα.

Η Ελλάδα πέρα από το ποσοστό που έχει στην εκμετάλλευση, εάν είναι καθετοποιημένο το σύστημα παίρνει όλους τους φόρους και μέρος της προστιθέμενης αξίας που προκύπτει. Άρα έχει τεράστια σημασία εάν η δραστηριότητα είναι 100 ευρώ σε όλο τον κύκλο του επενδυτικού σχεδίου ή εάν είναι 15 ευρώ το οποίο παράγεται και εξάγεται. Μιλάμε για έναν κύκλο δραστηριότητας της τάξης των 20 δισ. ευρώ.

Αυτό το θέμα επέλεξε η εταιρεία να κλιμακώσει με την επίκληση της αναστολής των δραστηριοτήτων. Εμείς το χειριστήκαμε με βάσει τα πραγματικά δεδομένα, είχαμε δεσμευτεί από τον Αύγουστο ότι θα πάμε σε Διαιτησία ότι θα δώσουμε τις άδειες της Ολυμπιάδας και ότι δεν θα δώσουμε τις άδειες των Σκουριών. Το πεδίο ήταν γνωστό και για αυτό το χαρακτήρισα πυροτέχνημα.

Οι Σκουριές έχουν νόημα αν έχουμε το πλήρες επενδυτικό σχέδιο με το εργοστάσιο μεταλλουργίας. Υπενθυμίζω ότι η προηγούμενη εταιρεία που είχε αναλάβει το έργο, απέτυχε να αποδείξει ότι μπορεί να παράγει χρυσό με μέθοδο αποδεκτή περιβαλλοντικά. Η σημερινή εταιρεία ισχυρίζεται ότι μπορεί να προχωρήσει με μια συγκεκριμένη μέθοδο. Η Διαιτησία καλείται να επιλύσει αυτό το πρόβλημα, το οποίο αποτελούσε μέρος της διαμάχης της κυβέρνησης και εταιρείας εδώ και αρκετά χρόνια. Η Διαιτησία θα κλείσει πιθανότατα σε τρεις μήνες".

www.euro2day.gr 10/11/2012

Η άνοδος των δημαγωγιών και οι αμφιβολίες της κριτικής

του Νικόλα Σεβαστάκη

H εποχή των δημαγωγών φαίνεται πως θα έχει διάρκεια. Η «αντισυστημική» ψήφος, τα δημοψηφισματικά επεισόδια, οι σκοτεινές προσωπικότητες φορώντας το προσωπείο του λαϊκού λυτρωτή, όλα αυτά δεν φεύγουν εύκολα από το προσκήνιο. Αντίθετα, μοιάζει να χρωματίζουν τους φόβους των συγχρόνων, ασχέτως από το αριθμητικό εκτόπισμα του ενός ή άλλου κόμματος και κινήματος. Οι δημαγωγίες ρίχνουν τη σκιά τους σε ολόκληρους τομείς της κοινωνικής ζωής, περισσότερο όμως μολύνουν την πολιτική φαντασία και την καθημερινή, κοινωνική επικοινωνία.

Υπάρχει φυσικά μια αρκετά καθησυχαστική άποψη που λέει ότι αυτές οι «εκτροπές» είναι απλώς παραπροϊόντα της ύφεσης ή των εύλογων ανησυχιών για τη λιτότητα και την αποξένωση των ελίτ. Κάτι σαν φυσικό, «αμυντικό» αντανακλαστικό. Αυτός ο εφησυχασμός μπορεί να αντλεί από την κλασική φιλελεύθερη αισιοδοξία για την πρόοδο της ανθρωπότητας ή να ανακυκλώνει την αιώνια αριστερή εμμονή στην οικονομική εξήγηση των πολιτικών κρίσεων. Δεν παύει όμως να είναι εκτίμηση που βασίζεται σε έναν απλοϊκό και στατικό ορθολογισμό. Σύμφωνα με αυτόν τον ορθολογισμό, τα υλικά συμφέροντα καθοδηγούν, σε τελευταία ανάλυση, τη ροή της Ιστορίας και τις συλλογικές συμπεριφορές. Κάποιοι έτσι συμπεραίνουν ότι στις σύγχρονες κοινωνίες τα πάθη είναι λιγότερο ισχυρά από τα συμφέροντα και επομένως το φως της σύνεσης θα επικρατεί πάντα στο τέλος ενώ οι δημαγωγίες θα αποσύρονται στο περιθώριο.

Eτσι πιστεύει κατά κανόνα ο κλασικός ορθολογιστής, ανεξάρτητα αν κλίνει προς τα δεξιά ή τα αριστερά του πολιτικού χάρτη: θεωρεί ότι τα πάθη είναι, σε μεγάλο βαθμό, κατάλοιπα αναχρονιστικών διαιρέσεων και μυθικών εμμονών, κάποιες «ανατολίτικες» επιρροές στις κοινωνίες του ορθολογικού κανόνα. Μέχρι που κάτι γίνεται στη Γερμανία, στη Σουηδία ή στην κοιτίδα του εμπειρικού πραγματισμού Βρετανία και αρχίζουν τα ερωτήματα: μήπως τα δημαγωγικά πάθη δεν γνωρίζουν πολιτισμικά και πολιτικά σύνορα;

Η αναζωπύρωση των δημαγωγιών στην καρδιά της Δύσης δείχνει πράγματι πως τα πάθη παρεμβαίνουν για τα καλά στους πολιτικούς κύκλους. Ισχυρές ιδέες, «παράλογα» συναισθήματα, ατομικές και συλλογικές δοξασίες παράγουν απτά πολιτικά αποτελέσματα. Δεν είναι λοιπόν απαραίτητα συγκυριακοί αναβρασμοί που θα καταλαγιάσουν, όταν «επιστρέψει η κανονικότητα». Μπορεί βεβαίως να περνούν από επιθετικές και εμπύρετες μορφές σε ήπιες παθολογίες - παραμένουν όμως διαβρωτικά στη μακροχρόνια σώρευσή τους.

Για να το πούμε στη σημερινή γλώσσα, τα λεγόμενα πάθη ταυτότητας φαίνεται να έχουν μέλλον μπροστά τους. Ακόμα και αν σχετίζονται με εμφανείς ταξικές, πολιτικές ή εθνοτικές κρίσεις, φτιάχνουν μια δική τους, αυτόνομη δυναμική. Τα επί μέρους διάφανα συμπτώματα - που τα αναλύουμε και «ιστορικά» -- καταλήγουν σε παράξενες και ασαφείς νόσους. Από την Καταλωνία και τη Βόρεια Ιταλία ως την Τσεχία του Μπάμπις και την Αυστρία του Κουρτς, τα αιτήματα ταυτότητας μπορούν επίσης να χειρίζονται διαφορετικούς κώδικες. Να ενώνουν φορολογικά παράπονα ευπόρων της μεσαίας τάξης με παλαιά πολιτισμικά απωθημένα, αντιμεταναστευτικούς κοινούς τόπους και τη δυσφορία για το ευρώ και το «σύστημα των Βρυξελλών». Με άλλα λόγια, στις νέες δημαγωγίες κατορθώνονται και κοινωνικές συμμαχίες, εκτός από τις οικείες πολιτικές επιμειξίες από τις παραδόσεις της εθνικιστικής Δεξιάς και της «αγανακτισμένης» Αριστεράς (όπου υπάρχει αυτή, κυρίως δηλαδή στη Νότια Ευρώπη).

Η δημαγωγική σκηνή μιμείται, επίσης, όλες τις άλλες σκηνές της παγκοσμιοποιημένης ανθρωπότητας. Συνδυάζει την επινοητικότητα με την επανάληψη των ίδιων και των ίδιων μοτίβων, την πολυφωνία των χαρακτήρων και των «προσωπικοτήτων» της με μια εμμονή σε παρόμοιες ψευδοαναγεννητικές και ριζοσπαστικές προθέσεις. Η ενότητα των θεμάτων εναλλάσσεται με την ποικιλία και την ευρηματικότητα των μουσικών τους εκτελέσεων, αν επιτρέπεται η σύγκριση.

Το θέμα είναι ότι η σκηνή αυτή διαθέτει ζωντάνια, ικανότητες μεταμόρφωσης και ένα πλήθος τοπικών και εθνικών παραλλαγών. Στη χρόνια ακινησία της κανονικής Δεξιάς και στην ατονία των Σοσιαλδημοκρατών, ο δημαγωγικός αστερισμός αντιπαραθέτει εκπλήξεις και καλά σκηνοθετημένα σοκ. Ακόμα και αν του λείπει η καλαισθησία, ο δημαγωγικός εθνικολαϊκισμός ξέρει καλά από αισθητικές προκλήσεις: χειρίζεται την εικόνα και τον λόγο καλύτερα από τους πιο συμβατικούς πολιτικούς παίκτες - παρά την εξοικείωση των πάντων με τις τεχνικές της πολιτικής επικοινωνίας.

Το ερώτημα είναι εάν αυτή η τάση μπορεί να αντιμετωπιστεί με όπλο έναν παιδευτικό ορθολογισμό (όπως προτείνουν κάποιοι) ή με την ενσωμάτωση τεχνικών και θεμάτων του λαϊκισμού (όπως υποστηρίζουν άλλοι). Η δική μου αίσθηση είναι ότι τόσο η αφ' υψηλού κριτική στα θύματα των δημαγωγών όσο και η προσπάθεια μίμησης για «καλούς σκοπούς» έχουν μεγάλους κινδύνους.

Ο ελιτίστικος ορθολογισμός που καταδικάζει τους «βαρβάρους» γίνεται αδύναμο παράπονο και διανοουμενίστικη καταφυγή στη θαλπωρή κλασικών μορφών του συντηρητικού φιλελευθερισμού. Καταλήγει στη θρηνολογία της αριστείας.

Ο καιροσκοπικός και μιμητικός λαϊκισμός νομιμοποιεί, με τον τρόπο του, τη ναρκισσιστική φαντασίωση των αυθεντικών δημαγωγών ότι επανιδρύουν την πολιτική και ότι μόνον αυτοί «μιλούν τη γλώσσα του λαού». Καταλήγει συχνά σε κυνικούς οπορτουνισμούς που δηλητηριάζουν τη δημοκρατία περισσότερο από όσο οι διεφθαρμένοι του «παλαιού συστήματος».

Μια πιο έξυπνη και μακρόχρονη προσέγγιση θα είχε ίσως καλύτερες προοπτικές να αποτρέψει το ρίζωμα των δημαγωγικών λόγων και πρακτικών. Χωρίς όμως την αυταπάτη ότι θα ζήσουμε σε κοινωνίες ειρηνευμένης και αποκλειστικά «λογικής συζήτησης», πράγμα που είναι αδύνατον σε συνθήκες κλονισμού της παγκοσμιοποίησης και διαγενεακών (όχι απλώς κοινωνικών) ρηγμάτων.

Πιθανόν, η εποχή των δημαγωγών να μην είναι ένα επεισόδιο που θα κλείσει με δυο, τρία «θετικά» εκλογικά αποτελέσματα. Γιατί πάει πέρα από τους εκλογικούς ανταγωνισμούς, στη σφαίρα του φρονήματος και των λαϊκών πεποιθήσεων. Η όποια απάντηση δεν μπορεί λοιπόν να αδιαφορεί για αυτά τα πεδία και να μετράει απλώς τα ποσοστά των κομμάτων στις εκλογικές βραδιές. Οσο σημαντικά και αν είναι τα πολιτικά μεγέθη της δημαγωγίας, πιο σοβαρή είναι η αόρατη, τοξική της δράση. Και εκεί θα κριθούν και τα φάρμακα.

ΒΗΜΑ 29/10/2017

Το... θανάσιμο λάθος της Beat

του Φώτη Κόλλια

Η διαφορά στον τρόπο λειτουργίας μεταξύ της Booking, μιας εφαρμογής για κρατήσεις ξενοδοχείων, και της Beat (πρώην Taxibeat) που χρησιμοποιείται για να βρει κάποιος ταξί, ήταν αυτή που επέτρεψε στο υπουργείο Υποδομών να παρέμβει, με άγαρμπο τρόπο, στην αγορά υποστηρίζουν νομικοί κύκλοι που παρακολουθούν την υπόθεση.

Οπως εξηγούν, "δεν είναι η πρώτη φορά που δημιουργείται σύγχυση στη αγορά και στην Πολιτεία, περί του νομικού χαρακτηρισμού μίας υπηρεσίας". Η Beat "βασίστηκε κατά κάποιο τρόπο στο μοντέλο της Booking.com. Λειτουργούσε άριστα ως απλός μεσολαβητής της μίσθωσης ταξί, σαν να «σηκώνεις μέσω κινητού το χέρι και να καλείς ψηφιακά το ταξί». Επίσης, λειτούργησε άριστα και νόμιμα ως διαχειριστής πληρωμών για λογαριασμό τρίτων (των ταξιτζήδων). Εισπράττει το τίμημα για τη μεταφορά βάσει του ταξίμετρου με ηλεκτρονικούς τρόπους πληρωμής και το αποδίδει στους ταξιτζήδες". Δεν λειτουργεί, βέβαια, ούτε ως ηλεκτρονικός κατάλογος, ούτε ως διαφημιστική όπως για παράδειγμα κάνει η Booking.

Οπως λέει ο δικηγόρος Γιώργος Σακελλαριάδης, "η εταιρεία συμβάλλονταν μόνο με επαγγελματίες οδηγούς ταξί, δηλαδή όσους έχουν άδεια από το Κράτος, με αντικείμενο την αλλαγή του μέσου της ελεύθερης μίσθωσης (εκτός πιάτσας): αντί αν σηκώνεις μέσα στη βροχή ή το λιοπύρι το χέρι σου και να περιμένεις, πατάς ένα κουμπί σε έξυπνη συσκευή και περιμένεις... ηλεκτρονικά! Άρα ο εκσυγχρονισμός του μέσου πρότασης προς μίσθωση (καταναλωτής -> ταξί) , δεν πλήττει το χαρακτήρα της κύριας σύμβασης, αφού τα μέρη έχουν και την ελευθερία ακύρωσης, άρνησης, κ.ο.κ".

Το ίδιο συμβαίνει (ή πρέπει να συμβαίνει με βάση τη σύμβαση) και στο Booking που δεν είναι ξενοδόχος, ούτε επιδιώκει να γίνει. Διευκολύνει την κράτηση και αν ζητηθεί και την είσπραξη, έναντι αμοιβής φυσικά, ενώ λειτουργεί και υπηρεσία καταλόγου και διαφήμισης, απολύτως νόμιμα.

Ποιο ήταν το θανάσιμο λάθος της Beat που επέτρεψε στο υπουργείο Υποδομών να παρέμβει με τη νομοθετική ρύθμιση που θα κατατεθεί σύντομα στη Βουλή; "Οι προσφορές" λέει ο κ. Σακελλαριάδης. "Όταν παύεις να λειτουργείς ως facilitator και εισπράκτορας τρίτου, αλλά κανονίζεις ως ιδιώτης ελεύθερα το κόμιστρο, γίνεσαι πλέον εσύ ο μεταφορέας, ο έχων την οικονομική πολιτική της αξίας της μεταφοράς, άρα δημιουργείς αθέμιτες πρακτικές για τους εκτός beat οδηγούς ταξί και το κυριότερο τροποποιείς αυτό που δεν τροποποιείται: Δεν επιτρέπεται ένας οδηγός ταξί να μας κάνει «έκπτωση» στο ταξίμετρο, αν το λειτουργεί σωστά (βάσει ισχύοντος καθεστώτος, ομολογουμένως διεθνώς)".

Το κόμιστρο των ταξί στην Αθήνα πρέπει να είναι ίδιο, με βάση το νόμο. Οποιος προσφέρει διαφορετικό τιμολόγιο παρανομεί. Συνεπώς, λένε νομικοί κύκλοι, το υπουργείο Υποδομών έπρεπε να παρέμβει και να επιβάλλει πρόστιμο στην Beat γιατί μέσω των προσφορών παραβιάζει το νόμο του ενιαίου κομίστρου. Στο υπουργείο προτίμησαν, βέβαια, τη νομοθετική παρέμβαση που - αν επιβεβαιωθούν όσα έχουν διαρρεύσει για το περιεχόμενό της - θα "καταπέσει με την πρώτη προσφυγή στην Ε.Ε." όπως εξηγούν οι νομικοί.

Είναι λοιπόν προφανές, ότι "η Beat παρασύρθηκε από τον ενθουσιασμό της και της επιτυχία της και μπήκε σε χωρικά ύδατα άγνωστα, απρόσεκτα, επιτρέποντας στο υπουργείο να «επέμβει». Ποια είναι η διαφορά με την booking; "Τις προσφορές τις ανεβάζουν οι ξενοδόχοι, γιατί απλά δικαιούνται να το κάνουν... Όχι η booking! Ούτε στο τέλος του μήνα «καταβάλλει» η booking τη διαφορά από τις προσφορές - εκπτώσεις στους ξενοδόχους". 

Αυτή η συχνή πρακτική της Beat, κατά τη γνώμη του κ. Σακελλαριάδη, "ήταν ένα τεράστιο αυτογκόλ σε νομικό επίπεδο, αφού τελικά κατέβαλε εκείνη το κόμιστρο στον κάθε οδηγό ταξί (τη διαφορά ανάμεσα στην έκπτωση και το νομικά καθορισμένο τιμολόγιο), με αποτέλεσμα να καθίσταται de facto μεταπωλητής υπηρεσίας μεταφοράς, άρα και επιχείρηση παροχής μεταφορικού έργου". Έτσι προσέφερε και νομικό οπλοστάσιο στους εχθρούς της υπηρεσίας η οποία εξυπηρετεί σήμερα χιλιάδες Αθηναίους. 

Ο ιδρυτής και επικεφαλής της Beat Νίκος Δρανδράκης υπεραμύνεται της λειτουργίας της υπηρεσίας και τις τελευταίες ημέρες έχει ξεκινήσει και διαδικτυακή καμπάνια για την ανατροπή του σχεδίου νόμου. Το τελευταίο περιέχει διατάξεις που στην ουσία καταργούν τη δυνατότητα των χρηστών της εφαρμογής να επιλέξουν το ταξί που θα καλέσουν! Στο υπουργείο Υποδομών απάντησαν χθες πως οι νόμιμες ηλεκτρονικές υπηρεσίες και εφαρμογές δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα. Μένει, βέβαια, να δούμε και επισήμως το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου.

www.euro2day.gr 

30/9/2017

ΥΓ.από anestios: Εξαιρετικά κατατοπιστικό για ένα πολύ σημαντικό θέμα , γύρω από από το οποίο ο παλαιοκομματισμός, οι ιδεοληψίες , η προχειρότητα, οι κραυγές μονίμως φωνασκούντων πολιτευτάδων, οι κουτοπονηριές συντεχνιών αλλά και "προχωρημένων" εταιριών έχουν στήσει τρελό χορό. Γιατί καλά είναι να ξέρουμε για ποιο θέμα μιλάμε και να μην μηρυκάζουμε εύκολες τοποθετήσεις από Γραφεία Τύπου (επίσημα και ανεπίσημα) ή από κανάλια και sites σε διατεταγμένη υπηρεσία.

Τιμητές με περισσή υποκρισία και ρηχότητα

του Βασίλη Καραποστόλη

Με όσα γίνονται τον τελευταίο καιρό μπαίνει κανείς στον πειρασμό να ασπασθεί την άποψη ότι καλύτερα ένας λαός να είναι ελαττωματικός παρά να μην είναι τίποτα. Γιατί, πράγματι, οι καταδικαστικές βολές, οι ελεεινολογίες, οι μυκτηρισμοί που έχουν για στόχο τους τον χαρακτήρα των συγχρόνων Ελλήνων, εκεί οδηγούν.

 Κατήγοροι κάθε λογής φορτώνουν στον πληθυσμό όλα τα κουσούρια που θα χρειάζονταν, ώστε να θεωρηθεί ο πληθυσμός αυτός οριστικά χαμένος: φαίνεται πως τον έχει σφραγίσει η διαφθορά, η οκνηρία, η κουτοπονηριά. Σημαδεμένος με όλα αυτά τα γνωρίσματα ένας λαός θα έπρεπε να σέρνεται εδώ και αιώνες μες την εξαθλίωση. Δεν συνέβη έως τώρα αυτό. Αλλά οι κριτές επιμένουν. Παρατηρώντας με οίκτο ανάμεικτο με απέχθεια το τεράστιο λαϊκό ζώο να τσαλαβουτάει στο βούρκο του, τού στέλνουν το ύστατο μήνυμα: ανορθώσου, βγες απ’ τη λάσπη, γίνε άνθρωπος! Μεταμορφώσου από τη μια στιγμή στην άλλη!

 Δεν ξέρει κανείς εάν σ’ αυτές τις παροτρύνσεις των αφ’ υψηλού εξυγιαντών της ζωής μας υπερισχύει η υποκρισία ή η ρηχότητα. Το βέβαιο είναι ότι τα δύο αυτά συνδυάζονται εύκολα. Αφενός οι τιμητές κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν ότι σ’ ένα ζωντανό σώμα -και κάθε κοινωνικό σύνολο τέτοιο είναι- δεν μπορεί το κεφάλι να καταδικάζει τα χέρια και τα πόδια. Αφετέρου οι μομφές αυτές είναι επιπόλαιες, γιατί ξεχνούν το πασίγνωστο: ότι καμιά αλλαγή στις στάσεις και τη συμπεριφορά ενός λαού δεν μπορεί να έρθει μέσα σε σύντομο χρόνο και ούτε με τη μέθοδο μιας βίαιης παιδαγωγικής.  

Αξιοποίηση των ελαττωμάτων

 Αλλού όμως βρίσκεται το μείζον πρόβλημα. Είναι ότι κάθε σωφρονιστική και τιμωρητική αντίληψη που εφαρμόζεται στα κοινωνικά ζητήματα, χάνει από τα μάτια της το εξής θεμελιώδες: εφόσον δεν γίνεται να εξαφανιστούν μερικά ελαττώματα, επιβάλλεται να βρεθεί τρόπος ώστε, τουλάχιστον, να αναδειχθεί και να ενεργοποιηθεί η θετική τους πλευρά. Δεν υπάρχει ελάττωμα που να μην μπορεί ως ένα βαθμό να αξιοποιηθεί. Αυτή είναι μια πραγματική δυνατότητα που μας τη δείχνει τόσο η ιστορία όσο και οι καθημερινές εμπειρίες. Πάρτε για παράδειγμα τη ροπή προς την ανομία που χαρακτηρίζει μερικά άτομα. Εάν αφεθεί ανεξέλεγκτη αυτή η ροπή θα δώσει ασυγκράτητους άρπαγες, ληστές, πειρατές. Μόλις όμως εμφανιστεί η σταθερή και αποφασισμένη θέληση κάποιου άλλου, που θα σταθεί εμπόδιο στον δρόμο τους, όχι απλώς για να ανακόψει τους αδέσποτους, αλλά για να στρέψει την ορμή τους σε άλλη κατεύθυνση, τότε είναι πιθανόν οι σκληροτράχηλοι παραβάτες των νόμων να μπουν στο καινούργιο αυλάκι που ανοίχθηκε μπρος τους.
 Κάτι τέτοιο δεν συνέβη με τους κλέφτες και τους αρματωλούς λίγο πριν από την εθνεγερσία κατά των Οθωμανών; Και δεν συντελέστηκε μια παρόμοια «μεταποίηση ενέργειας» με τους ζωοκλέφτες που στη διάρκεια της Κατοχής στελέχωσαν τις αντάρτικες οργανώσεις;

Αλληλεπίδραση 

Τα ανάλογα ισχύουν στην οικονομία και την κοινωνική ζωή. Το παν είναι να αντιληφθούμε ότι τα στοιχεία που απαρτίζουν μια κοινωνία συναρτώνται οργανικά μεταξύ τους. Επιπλέον η κακή επίδραση του ενός μπορεί να αντισταθμιστεί είτε από την καλή επίδραση ενός άλλου, είτε από μια εσωτερική «διάσπαση» του αρνητικού στοιχείου που θα εξισορροπούσε κάπως τις βλαπτικές του συνέπειες. Γινόμαστε μήπως πολύ θεωρητικοί την ώρα που ο κόσμος καίγεται; Μα πώς είναι δυνατόν σ’ αυτόν τον τόπο που λάτρευε πάντα τη θεά Ομήγυρη να μην συζητήσουμε μεταξύ μας για τη φωτιά προτού να ριχτούμε καταπάνω της; Οι αγορεύσεις, οι λογομαχίες, ή και το κουβεντολόι αν θέλετε, είναι ένα μέρος της εθνικής παθολογίας μας, αλλά την ίδια στιγμή αποτελούν κι ένα είδος γυμνάσματος. Συχνά παρατραβούν, πράγματι, οι σχολιασμοί και οι εικοτολογίες. Από την εποχή του Ησιόδου και του Αριστοφάνη έως εκείνη του Ροϊδη και μέχρι σήμερα δεν έχει εξασθενίσει πολύ αυτό το χούι να φέρνουν οι ντόπιοι τα γεγονότα στο στόμα τους για να τα αναπλάσουν, αμελώντας συχνά να τα αντιμετωπίσουν άμεσα.

 Χρυσή τομή μεταξύ σιωπής και φλυαρίας

 Η συνήθεια άντεξε, λοιπόν, πολύ στον χρόνο. Δύσκολα επομένως θα αλλάξει δραστικά. Εάν, ωστόσο, υπάρχει μια παθητικότητα σ’ αυτή την παράδοση, δέστε και πόση ενεργητικότητα κρύβει. Σε μια συντροφιά που συζητάει σήμερα ώρες ατέλειωτες για την κρίση και το μνημόνιο, όπου ο καθένας θέλει να λέει την δική του εκδοχή για τα πράγματα, είναι γεγονός ότι από τη μια μεριά η ανθρώπινη ενέργεια σπαταλιέται. Τι ψωροέπαρση θα έλεγε ένας ειδήμων! Τι «κοπανισταί αέρος» είναι τούτοι, θα αναφωνούσε κι ο Ροϊδης. Από την άλλη, όμως, ακονίζεται η επιχειρηματολογία και η διάθεση να έχει κανείς γνώμη, να τη λέει ανοιχτά και κατόπιν να την ακολουθεί έως έξω, στο δρόμο. Από τις σπιτικές κουβέντες μπορούν να γεννηθούν κινητοποιήσεις στους δρόμους. Από τις απεραντολογίες ένας ξαφνικός και συγκεκριμένος θυμός. Από τη γλώσσα που δουλεύει ροδάνι μια κραυγαλέα απόφαση να απαιτηθούν αλλαγές. Έτσι ζουν οι κοινωνίες. Η κάθε μια με το δικό της τρόπο. Κι όποιοι φαντάζονται ότι με ειδικά «μεταρρυθμιστικά μέτρα» θα κάνουν έναν λαλίστατο πληθυσμό να καταπιεί την γλώσσα του, ώστε να δουλεύει στο εξής πιο αποδοτικά, σιωπηλός και συγκεντρωμένος, πελαγοδρομούν σε φαντασιώσεις τους περί παγκοσμίου και ορθού μοντέλου ζωής. Δεν σημαίνει, βέβαια, αυτό ότι δεν είναι χρήσιμο να περιοριστεί η φλυαρία και το αναμάσημα των άλλοθι. Άλλο, όμως, είναι να ζητάς οι συζητήσεις να είναι πιο ουσιώδεις πολιτικά, κι άλλο να λες ότι με την πολιτικολογία χάνεται πολύτιμος χρόνος. Για να τον κάνουμε, τελικά, τι τον χρόνο;


www.slpress.gr     28/9/2017

Παιχνίδι κέντρου

Του Παντελή Μπουκάλα

​Βγήκαν σε αναζήτηση προπονητή χωρίς να έχουν αποφασίσει ακόμη ποιο όνομα θα έχει η ομάδα τους (Φ.Κ.; Π.Κ; Κ.Α.; Α.Κ.; Π.Π.; κάτι άλλο;), σε ποιο άθλημα θα επιδοθεί, άρα και σε ποιο πρωτάθλημα θα συμμετάσχει, ποιο χρώμα θα έχει η φανέλα της, ποιο σύμβολο πάνω της θα της δίνει ταυτότητα, ποια πόλη της πολιτικής γεωγραφίας θα έχει έδρα, με ποια ευρωπαϊκή ομάδα θα αδελφοποιηθεί κτλ. Βρέθηκαν δέκα πρόθυμοι προπονητές, ποικίλων αθλημάτων και ικανοτήτων, άλλοι με προϊστορία κι άλλοι αυτοχειροτονημένοι. Προσελήφθησαν και οι δέκα, αφού το οδηγητικό δόγμα είναι το πατροπαράδοτο «βλέποντας και κάνοντας», εντελώς αντίθετο από το «κάνουμε ό,τι βλέπουμε πως πρέπει να γίνει».

Οι παράγοντες της ομάδας που ακόμη δεν υπάρχει, οι μισοί εκ των οποίων αυτοπροτάθηκαν και σαν προπονητές, αποφάσισαν να αποφασίσουν οι οπαδοί, ψηφίζοντας, ποιος από τους υποψηφίους του προπονητικού θώκου θα επιλεγεί τελικά. Οι δέκα άρχισαν τις δηλώσεις για να επηρεάσουν τους ψηφοφόρους. Επειδή όμως δεν γνώριζαν σε ποιο ακριβώς οπαδικό κοινό απευθύνονταν, αν οι πιθανοί ακροατές τους ήταν φίλοι του ποδοσφαίρου, του βόλεϊ, του χάντμπολ κτλ., αν ήταν οπαδοί του καναπέ, αραχτοί, ή από εκείνους που τρέχουν και στα γήπεδα, μιλούσαν τρεις και τέσσερις διαλέκτους ταυτόχρονα ή διάλεγαν διάλεκτο ανάλογα με το τι τους έλεγε κάθε φορά η πολιτική όσφρησή τους για την κλίση των ακροατών τους. Το αποτέλεσμα ήταν η σύγχυση, αφού έχει αποδειχτεί πως είναι δύσκολο να μιλάς για ποδόσφαιρο χρησιμοποιώντας την ορολογία του πόλο. Εξίσου δύσκολο είναι να επιχειρείς να δελεάσεις τους φανατικούς της σπυριάρας μπάλας του μπάσκετ εξυμνώντας τις αρετές του μπάντμιντον ή κάποιου άλλου σπορ.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες, και παρότι ακόμα παίζεται αν η ομάδα θα πάει για πρωταθλητισμό ή θα παλέψει για μια αξιοπρεπή παρουσία, όπως παίζεται και το αν θα λέγεται Φ.Κ. (Φιλελεύθερο Κέντρο), Π.Κ. (Προοδευτικό Κέντρο), Κ.Α. (Κεντρώα Αριστερά), Α.Κ. (Αριστερό Κέντρο), Π.Π. (Πράσινο Ποτάμι), ή κάτι άλλο, αποφασίστηκε να γίνει η επίσημη πρώτη της (ένα εσωτερικό διπλό) σε μεγάλο στάδιο της πρωτεύουσας. Ορίστηκε διαιτητής, αποδεκτός από όλους, παραγγέλθηκε η εκτύπωση εισιτηρίων των τεσσάρων ευρώ, τοποθετήθηκαν γιγαντοθόνες σε όλες τις πόλεις και... Και την ύστατη στιγμή είδαν ότι είχαν βάλει μπασκέτες σε γήπεδο ποδοσφαίρου: δεν είχαν κλείσει το στάδιο, δεν είχαν καν μιλήσει με τους διαχειριστές του. Το αποτέλεσμα: 0-0 άνευ αγώνος.

Καθημερινή 24/9/2017

Εγκληματικές ιδεολογίες και δημαγωγία

Tου Αντώνη Λιάκου*

Είναι ο ναζισμός και ο κομμουνισμός εγκληματικές ιδεολογίες; Ας αποσαφηνίσουμε πρώτα το ιστορικό ζήτημα. Τα μείζονα ιδεολογικά – πολιτικά προτάγματα της νεωτερικότητας είναι σαν τα παγόβουνα. Εχουν ένα εμφανές μέρος ιδεών και αξιών, και ένα αφανές, μεγάλο, βίαιο και αιματηρό εκτόπισμα.

Τρία παραδείγματα: Πρώτο: Ποια ιδεολογία απαίτησε μεγαλύτερες θυσίες, ομοεθνών και αλλοεθνών, από την εθνική ιδεολογία; Ανυπολόγιστος ο αριθμός των θυμάτων για να θεμελιωθεί το σημερινό σύστημα εθνικών κρατών στο οποίο συνεχίζουμε να ζούμε, πόλεμοι, εξανδραποδισμοί, μετοικεσίες, εγκλεισμοί. Δεύτερο: Ζούμε σε καπιταλιστικές κοινωνίες, αλλά ξεχνάμε ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός βασίστηκε στη δουλεία και τα αμέτρητα θύματα που μεταφέρθηκαν από την Αφρική στις φυτείες της Αμερικής, όπως και στα κόκαλα των μικρών παιδιών στο εργοστασιακό σύστημα της Αγγλίας, μια σπονδή που συνεχίζεται αμείωτη στο εργοστασιακό σύστημα που έχει μεταφερθεί στην ΝΑ Ασία. Τρίτο: Η επέκταση των λευκών Ευρωπαίων σε όλο τον κόσμο, η αποικιοκρατία, πώς έγινε; Γενοκτονίες και εγκλήματα, όσα διέπραξαν οι Ευρωπαίοι στην Αφρική, οι λιμοί που προκάλεσαν οι Αγγλοι στην Ινδία, η εξολόθρευση φυλών και λαών στην αμερικάνικη ήπειρο. Και, βεβαίως, και τα δύο μείζονα ιδεολογικά προτάγματα του 20ού αιώνα έχουν αφήσει το βαρύ αιμάτινο αποτύπωμά τους στην ιστορία: ο κομμουνισμός και ο φασισμός.

Το αιμάτινο και βίαιο αποτύπωμα όλων αυτών των ιδεολογικοπολιτικών προταγμάτων τα κάνει εγκληματικά; Να ξεκαθαρίσουμε πριν από την απάντηση ότι η βία έχει πολλές αιτίες και πολλές μορφές. Η βία είναι ένα σύστημα το οποίο εν μέρει έχει τη δική του λογική και αυτονομία, ικανή να μεταλλάξει ακόμη και την πιο ειρηνική ιδεολογία. Για παράδειγμα, ο Χριστιανισμός στην πολυσχιδή και μακραίωνη ιστορία του. Το βίαιο αποτύπωμά του όμως δεν τον καθιστά αυτονοήτως εγκληματική ιδεολογία, όπως, εξάλλου, ούτε την εθνική ιδεολογία. Και στη Γαλλική Επανάσταση θα βρούμε πλήθος από διακηρύξεις και δημόσιες τελετουργίες (γκιλοτίνα) που εξυμνούν τη βία. Ούτε αυτή όμως θα την κατατάξουμε στις εγκληματικές ιδεολογίες.

Τότε τι είναι αυτό που ξεχωρίζει μια ιδεολογία ως εγκληματική; Είναι η διακηρυκτική ταξινόμηση των ανθρώπινων όντων σε ανθρώπους (αξιοβίωτους) και υπανθρώπους (που πρέπει να εξολοθρευτούν). Ο πυρήνας του ναζισμού είναι αυτός. Ακόμη και όλα τα φασιστικά ή φασιστοειδή κινήματα -λ.χ., ο Μεταξάς- δεν είχαν αυτό τον πυρήνα της εγκληματικής ιδεολογίας. Ο ρατσισμός, η ευγονική, η φυλετική αντιμετώπιση της κοινωνίας και της ιστορίας, η επιχείρηση επιστημονικής και βιομηχανικής αποκάθαρσης της ανθρώπινης κοινωνίας (αυτό που επιχειρήθηκε με την εξόντωση των Εβραίων), αυτός είναι ο πυρήνας της εγκληματικής ιδεολογίας.

Εγκληματικές στιγμές και περιόδους έχουν όλες οι ιδεολογίες. Ο ρατσισμός και η «εκπολιτιστική αποστολή» συνυπάρχουν στην αποικιοκρατία. Η περιφρόνηση της ανθρώπινης ζωής, επίσης. Τι άλλο ήταν οι ατομικές βόμβες και οι βομβαρδισμοί πόλεων από τους συμμάχους στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο; Ο πυρήνας όμως της εγκληματικής ιδεολογίας δεν βρίσκεται σε όλες τις ιδεολογίες. Ο ναζισμός και ο σταλινικός κομμουνισμός έχουν παρά πολλά κοινά χαρακτηριστικά και ο ένας μιμήθηκε τον άλλο, παρά το γεγονός της θανάσιμης πάλης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο μαοϊσμός έχει χρησιμοποιήσει σταλινικές πρακτικές, οι Κόκκινοι Χμερ υπήρξαν προϊόν αυτού του επαναστατικού ανθρωποκτόνου πυρετού, τα διάφορα ευρωπαϊκά αντίγραφα Στάλιν επίσης. Αλλά ο ναζισμός δεν εξελίχθηκε, ενώ ο σταλινισμός αποδείχτηκε ένα καρκίνωμα του κομμουνισμού. Η δυστοπία προκύπτει μέσα από την ουτοπία, αλλά ουτοπία και εγκληματικό σχέδιο διαφέρουν. Εχει τη σημασία του να θυμηθούμε ότι οι πρώτοι που άσκησαν κριτική στη ρώσικη επανάσταση ήταν οι σύγχρονοί της Γερμανοί κομμουνιστές και ότι σύνθημα του ευρωκομμουνισμού ήταν ότι ο Σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός ή δεν θα υπάρξει.

Τι εξυπηρετεί η εξίσωση φασισμού και κομμουνισμού και γιατί την καταδικάζουμε; Η εξίσωση φασισμού – κομμουνισμού ήρθε στην ευρωπαϊκή πολιτική μετά το 1989 από τις πρώην χώρες του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, που βρήκαν ευήκοα ώτα στη συντηρητική στροφή στην Ευρώπη και την Αμερική. Η βασική ιδεολογική πλατφόρμα που συγκροτήθηκε η μεταπολεμική Ευρώπη και στη συνέχεια η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ήταν ο αντιφασισμός. Εξέχουσα θέση είχαν οι δυνάμεις που στήριζαν το κοινωνικό κράτος (Σοσιαλδημοκρατία, ευρωκομμουνιστές και Χριστιανοδημοκρατία). Η πλατφόρμα αυτή ενισχύθηκε μετά το 1975, με τη συμμετοχή των ευρωπαϊκών χωρών του Νότου. Ωστόσο, μετά το 1989, οι καινούριες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ενοποιήθηκαν με την υπόλοιπη Ευρώπη σε μια εντελώς διαφορετική πλατφόρμα. Δεν ήταν η δημοκρατική του Πάβελ Κόχουτ και του Βάτσλαβ Χάβελ και των αντίστοιχων διανοουμένων από κάθε χώρα, αλλά ο τραχύς αντισοβιετισμός, με αναβίωση φιλοφασιστικών ιδεολογικών ρευμάτων που αναβαπτίστηκαν σε απελευθερωτικά. Η κατοχή αυτών των χωρών από τον σοβιετικό στρατό θεωρήθηκε ως η ήττα της Ευρώπης μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Στάλιν.

Επομένως, η επανενοποίηση με την Ευρώπη θεωρήθηκε επιστροφή από την αιχμαλωσία. Οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες έκαναν τα στραβά μάτια στην παραβίαση των ελευθεριών των μειονοτήτων στις χώρες αυτές και στην άνθηση ενός εθνικισμού, του οποίου ο κίνδυνος άρχισε να κρούει καμπανάκι με την αντιπροσφυγική κρίση και τις πρόσφατες εξελίξεις στην Πολωνία και την Ουγγαρία. Προείχαν η πλήρης και ριζική αποσοβιετοποίησή τους και η επιβράβευσή τους γιατί έγιναν τα καλά και πρόθυμα παιδιά κάθε νεοφιλελεύθερης πολιτικής σε βάρος των ίδιων των πολιτών τους. Οι χώρες του Βίζεγκραντ αποτελούν πλέον συμπαγή ομάδα και χρειάζεται μεγάλη προσοχή πια στην αντιμετώπισή τους. Προσοχή που δεν θα ακυρώνει τις ευαισθησίες τους, αλλά θα έχει σταθερό άξονα τη δημοκρατική διαπαιδαγώγηση και τα δικαιώματα.

Οι ιδεολογικές αυτές μετατοπίσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο έλαβαν τη μορφή μιας νομοθεσίας που ρύθμιζε τη μνήμη, καταδικάζοντας την αμφισβήτηση των εγκλημάτων του φασισμού και του ναζισμού, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή η αστυνόμευση της ιστορικής σκέψης αποτέλεσε το αντικείμενο μεγάλης συζήτησης ανάμεσα στους ιστορικούς και οδήγησε στην ομόθυμη καταδίκη εκ μέρους τους των «νόμων της μνήμης» στη Διακήρυξη της Blois «Liberté pour l’Histoire» (2008 – http://www.lph-asso.fr/actualites/50.html).

Στην Ελλάδα τώρα… Αναπτύσσεται μια έξαλλη και ουσιωδώς δημαγωγική αντιπολίτευση. Μέσα από αυτές τις εξαλλοσύνες, δεν ματαιώνονται μόνο η μετριοπάθεια και η νηφαλιότητα που έχει ανάγκη η δημοκρατία, δεν περιφρονείται μόνο ο στοχασμός πάνω στην ιστορία και στα τραύματα του 20ού αιώνα, αλλά χτίζεται το ιδεολογικό πρόσωπο μιας υπερδεξιάς Ελλάδας. Η κρίση προκάλεσε τεράστιες ιδεολογικές μετατοπίσεις, τις οποίες αποκρυσταλλώνουν πρωτοσέλιδα για «Σταλινισμό στην εξουσία» («Νέα», 31/8/17).

* Καθηγητής Ιστορίας

 Νέα Σελίδα 27/8/2017

Στέλιος Παππάς: Το στωικό πρόσωπο της Αριστεράς που μάχεται και αντέχει

Του Γ. Λακόπουλου

«Τι κάνεις Στέλιο;» «Αγώνα, έχουμε και τίποτε άλλο;». Τυπική στιχομυθία όλων των εποχών με τον Στέλιο Παππα, στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ και πατέρα του υπουργού Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης.

Όταν ανακοινώθηκε ότι διορίστηκε πρόεδρος στον Οργανισμό Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης συνέβη κάτι που θα θέλαμε να είχε αποφύγει ο δημόσιος βίος: παραβιάσθηκε ο άτυπος κώδικας για διακομματικό σεβασμό σε πρόσωπα που τον  έχουν κατακτήσει με τον βίο τους-και τον είχαν ως τώρα.

Η ΝΔ ανακοίνωσε εξυπνακίστικα ότι ο διορισμός «έγινε κατόπιν κλήρωσης που πραγματοποίησε ο κ. Σπίρτζης. Και σε ανώτερα!». Προσωπικά ο Στ.  Θεοδωράκης, ή κάποιος για λογαριασμό του, τουιτάρισε: «Εδώ Παππάς. Εκεί Παππάς. Παντού Παππάς. Αν και οι τελευταίες πληροφορίες μιλούν για αντικειμενική και αδιάβλητη… κλήρωση».

Και ένα μειράκιο -που  εκτελεί χρέη εκπροσώπου Τύπου του ΠΑΣΟΚ αυθαδίασε προκλητικά πουλώντας πνεύμα με την Τσεσμελή .. , μέσα στην αγνοία του: «Άλλο bus και άλλο μπαμπάς».

Για όσους έχουν ακόμη μέσα τους φιλότιμο και αισθήματα ντροπής  αυτές οι τρεις ανακοινώσεις συνιστούν κατάντημα. Αναφέρονται αβασάνιστα σε έναν άνθρωπο, ο οποίος με το ήθος, το αγωνιστικό και  προσωπικό του παράδειγμα στη διαδρομή του από την Καισαριανή ως τη Γλασκόβη, έχει διδάξει δυο γενιές. Είναι ο γονιός που μακάρι να είχαν όλα τα παιδιά, αλλά και το στέλεχος που μακάρι να είχαν όλα τα κόμματα.

Αν δεν ξέρει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ας ρωτήσει, μεταξύ άλλων, συγκεκριμένα πρόσωπα στο κόμμα του, για να στείλει στο σπίτι του τον συντάκτη της ανακοίνωσης. Αν δεν πήρε είδηση το ελεεινό χιούμορ με τον «μπαμπά» η Φώφη, τώρα δεν έχει καμία δικαιολογία να κρατήσει στη θέση του τον πορτ παρόλ της. Και ο  Σταύρος, αν όχι ως πολιτικός τουλάχιστον ως  δημοσιογράφος, θα όφειλε να ξέρει ότι στην πολιτική υπάρχουν εσκαμμένα- για όσους δεν θέλουν να μετατραπεί σε ζούγκλα  ο δημόσιος βίος.

Ο Στέλιος Παππάς, συντονιστής του τμήματος Ευρωπαϊκής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, ανήκει στα πρόσωπα που έχουν καταξιωθεί στη συνείδηση όσων ασχολούνται με τα κοινά, πέρα από τις  κομματικές προτιμήσεις τους. Έχει προσωπικές προδιαγραφές να γίνει πρότυπο δημόσιου λειτουργού -για να μην θυμηθούμε καριερίστες και λαμόγια, που έβαζαν τα κόμματα στο παρελθόν.

Παρών στον αντιδικτατορικό αγώνα -από τις γραμμές της  την ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος,- παλιός ο εκδότης του περιοδικού της οργάνωσης- πέρασε στο  ΚΚΕ Εσωτερικού με τον Κύρκο και τον Μπανιά, γείωσε ως τώρα την πολιτική του δράση στην Καισαριανή, υπήρξε μάχιμος συνδικαλιστής στη ΔΕΗ.

Είναι ακέραιος άνθρωπος και πάνω από όλα ανήκει σ’ αυτούς που σηκώνουν το σταυρό του μαρτυρίου τους αγόγγυστα- είτε τους κυνηγάει η χούντα είτε τους  αδικεί η ζωή. «Είμαι καταδικασμένος να παραμένω αισιόδοξος», είπε πει σε μια συνέντευξη του.

Δεν είναι άνθρωπος της εξουσίας και δεν ξέρουμε γιατί ο Σπίρτζης τον προτείνει για τον ΟΑΣΘ -κάποιοι υποψιάζονται τυπικά ενδοκυβερνητικά παίγνια διαμόρφωσης συσχετισμών. Αλλά αυτό δεν αφορά προσωπικά τον Στέλιο. Αντίθετα θα περίμενε κανείς ότι η τοποθέτησή του σε άμισθη δημόσια θέση θα ήταν, και για τους πολιτικούς αντιπάλους του κόμματός του, εγγύηση διασφάλισής του δημόσιου συμφέροντος.

Πέρα από την αφοσίωση του στο καθήκον έχει και τα τυπικά προσόντα ως οικονομολόγος και επικεφαλής του οικείου επιμελητηρίου. Να μιλούν οι γόνοι για οικογενειοκρατία  -όσοι- έχουν κάνει το όνομά τους επάγγελμα- είναι εξωφρενικό.

Εν πάση περιπτώσει, αν υπάρχει κάποιος από το κυβερνητικό στρατόπεδο για τον οποίο θεωρείται  τουλάχιστόν αθέμιτο να κάνουνε τα κόμματά ασκήσεις ευτελούς αντιπολίτευσης είναι ο  Παππάς. Όχι γιατί η σύγκρουσή του με τη χούντα, τα βασανιστήρια και η εξορία τον κατέστησαν εμβληματικό πρόσωπο στο χώρο  του, αλλά πρωτίστως γιατί η αναμέτρησή του με τις πιο βαριές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος, τον ανάδειξέ σε υπόδειγμα οικογενειάρχη και στυλοβάτη των ανθρώπων που παλεύουν με τις δυνάμεις των κατώτερων θεών.

Παραμένει ένας σεμνός μαχητής της ιδεολογίας του- με την οποία προφανώς πολλοί διαφωνούν -και ένας αποφασισμένος  άνθρωπος της κοινωνίας. Η ανάθεση δημοσίου αξιώματος σε πρόσωπα με λαμπρό και στωικό πρότυπο προφίλ τιμά την πολιτική. Και ρίχνει στην δημόσια περιφρόνηση όσους σπεύδουν -οι κακομοίρηδες- να κάνουν φτηνή  αντιπολίτευση. Διάολε, εκτός από την πολιτική υπάρχουν και οι άνθρωποι. 

www.anoixtoparathyro.gr  10/8/2017

ΥΣ (από anestios) : Ο Στέλιος Παπάς δεν χρειάστηκε να δει συγγενή του υπουργό γιά να δείξει ποιός είναι ή για να καταλάβει δημόσια θέση, ούτε για να "φτιάξει όνομα". Αυτά πολύ επιγραμματικά για τους πολιτικά αμόρφωτους και κοινωνικά και ιστορικά αγράμματους που παριστάνους τους ευρωπαϊστές και μεταρρυθμιστές .

ΥΣ(2) Εδώ μια ακόμα υγιής αντίδραση , ελπίζω να υπάρξουν και  πολλές ακόμα, μπας και ντραπούν μερικοί μερικοί. Αλλά ντρέπονται τα γαϊδούρια;

Δημοκρατία χωρίς δήμο

του Κώστα Μελά

Εδώ και δύο αιώνες σχεδόν –ουσιαστικά από τον Κάντ και μετά– η ηθική γινόταν όλο και περισσότερο ακαδημαϊκός κλάδος, φτωχός συγγενής της φιλοσοφίας, ή υλικό θρησκευτικής κατήχησης. Όμως, εδώ και περίπου 40 χρόνια παρατηρούμε μια φαινομενικά επιθετική επιστροφή ενός λόγου που επικαλείται την ηθική. Ο όρος «λόγος» είναι εξάλλου υπερβολικός. Στη χειρότερη των περιπτώσεων, η λέξη ηθική χρησιμοποιείται σαν σλόγκαν, ενώ στην καλύτερη αποτελεί σημάδι αμηχανίας και απορίας.

Οι ιστορικοί λόγοι αυτής της επαναφοράς εύκολα μπορούν να εντοπισθούν στο τέλος των μεγάλων πολιτικών αφηγήσεων (αλλά και πράξεων), όπως αυτές έλαβαν χώρα στα τελευταία 200 χρόνια στη Γηραιά Ήπειρο. Το τέλος αυτών των αφηγήσεων σηματοδότησε αφενός η πτώση του Σοβιετικού Συνασπισμού (κύριος φορέας των σοσιαλιστικών ιδεών), αφετέρου η φθίνουσα πορεία των δυτικών δημοκρατιών. Οι δύο αυτές εξελίξεις σηματοδοτούν, υπό μια έννοια, το τέλος της νεωτερικότητας και την εμφάνιση της εποχής που έχουμε ονομάσει μετανεωτερικότητα.

Οι νικήτριες, κυρίαρχες τάξεις

Η σημερινή ιστορική εποχή, στην οποία ο δυτικός άνθρωπος διάγει τον βίο του, σε πολιτικό επίπεδο, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως α-πολιτική, αντιπολιτική και απα­θής. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου, όμως, ότι το «πολιτικό» εξαφανίζεται. Τουναντίον, κατά την άποψή μας, το «πολιτικό» ισχυροποιείται και καθίσταται κυρίαρχο, υπακούοντας στα κελεύσματα και τις επιταγές των νικητών αυτής της περιόδου.

Τα τελευταία 100-150 χρόνια διεξάγεται μία πολιτική πά­λη ανάμεσα στις κυρίαρχες και στις κυριαρχούμενες τάξεις. Μπορούμε να την διαβάσουμε υπό το πρίσμα του (αλά Καρλ Σμιτ) διπόλου εχθρός-φίλος. Ή υπό το πρίσμα της μαρξιστικής ταξικής πάλης, ή τέλος της σοσιαλδημοκρατικής οπτικής που επιδιώκει τη διεύρυνση της δημοκρατίας και το δημόσιο νοικοκύρεμα. Όπως και να την διαβάσουμε, θα συμπεράνουμε ανεπιφύλακτα ότι νικητές τουλάχιστον στην παρούσα φά­ση είναι οι κυρίαρχες τάξεις. Ασκούν την πολιτική τους κυριαρχία, επιβάλλοντας τους όρους τους.

Το κεντρικό ιδεολόγημα των νικητών είναι ότι έχει τελειώσει η πολιτική. Την απαξιώνουν στο διηνεκές, ή την μετατρέπουν σε διαδικασία συζή­τησης, επικοινωνίας και συναίνεσης. Δηλαδή, σε μια ουδέτερη διαχειριστική διαδικασία ζητημάτων άνευ ουσίας και ειδικού βάρους. Στόχος τους είναι να εμφανίζουν αυτό ως το πολιτικό πρόβλημα.

Υποτίμηση της Πολιτικής

Ταυτόχρονα, από τη στιγμή που η απεμπόληση του πολιτικού καθίσταται πρακτικά αδύνατη, η όλη προσπάθεια επικεντρώνεται στην απε­μπόληση της πολιτικής, και την αντικατάστασή της από φορείς της πολιτικής που δεν είναι αναγκασμένοι να δια­βούν τη στενωπό της λαϊκής βούλησης και επιλογής. Φαινόμενο που εμφανώς εμφανίζεται πλέον και  στις «φιλελεύθερες» κοινοβουλευτικές δημοκρατίες της Δύσης.

Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση ριζικής υποτίμησης του παραδοσιακού ρόλου της πολιτικής. Ποιος ήταν αυτός;

• Πρώτον, ήταν ο χειρισμός της κρατικής εξουσίας στο εσωτερικό των χωρών.
• Δεύτερον, ήταν ο τρόπος αντιπροσώπευσης και νομιμοποίησης της πολιτικής δύναμης.

Η κατάργηση των ορίων της πολιτικής συνδέεται με την καθιέρωση νέων κέντρων και πεδίων «υποπολιτικής», τα οποία βρίσκονται, πέρα από τους θεσμούς και τις συμβολικές μορφές της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Τέτοια κέντρα εξουσίας είναι το οικονομικό και το τεχνοεπιστημονικό σύστη­μα. Επίσης, τα πεδία της αντίστασης και της διαμαρτυρί­ας. Οι νέες εξουσίες, πάντως, επιχειρούν να δημιουρ­γήσουν μια «δημοκρατία χωρίς δήμο», ένα καθεστώς αυτονομημένο από τον λαό του.

H Πολιτική απαιτεί πολίτες

«Οι νεοεμφανιζόμενες δομές εξουσίας προδιαγράφουν μια οργάνωση του κό­σμου, κυριαρχούμενη από νέες ολιγαρχίες. Αυτές στηρίζονται σε κοινωνικές ομάδες και ελίτ, οι οποίες έχουν αποκτήσει μια ισχύ ελέγχου και λήψεων αποφάσεων έξω από το πλαίσιο πολιτικής και κοινωνικής αντιπροσώπευσης –άρα και νομιμοποίησης– στα εθνικά κράτη. Η δυναμική αυτών των ολιγαρχιών υπακούει σε μια καθα­ρά κατακτητική λογική. Σε τέτοιο βαθμό, μάλιστα, που μπορούμε να περιγράφουμε την πρόσφατη ιστορία του κόσμου ως την περίοδο της επιστροφής των κατακτητών, της επιστρο­φής μορφών ισχύος και κυριαρχίας που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν νέες βαρβαρότητες. Η με ιστορικούς όρους σύγχρονη εποχή στηρίζεται σε δομές αυταρχικής επέμβασης, οι οποίες δρουν σε παγκόσμια κλίμακα» (Κώστας Μελάς “Παγκοσμιοποίηση”, Εξάντας 1998).

Συνεπώς, το «πολιτικό», στην ανταγωνιστική του διάσταση, ζει και βασιλεύει. Οι πολιτικοί ανταγωνισμοί είναι ακόμα μαζί μας. Δεν θα μπορούσε να συμβαίνει κι αλλιώς, αφού το πολιτικό περιλαμβάνει όλα όσα αφορούν τη ρητή εξουσία, η οποία περιλαμβάνει τα ιδιαίτερα όργα­νά της, τις συγκεκριμένες λειτουργίες της και το νομικό πλαίσιό της.

Ό,τι παρουσιάζεται ως τέλος της πολιτικής, ή ως εξαφάνιση του ανταγωνισμού, είναι αποφθέγματα μίας δημαγωγίας εκσυγχρονιστι­κού τύπου. Ή πρόκειται για ασταθή παρέμβαση ενός παλαιοπώλη της ηθικής! Επομένως, το ζητούμενο είναι να αντιληφθούμε ότι η Πολιτική είναι πάντοτε παρούσα και απαιτεί τη συνεχή προσπάθεια των πολιτών.

www.stavroslygeros.gr  10/8/2017